ઊર્જાનો વ્યય અટકાવવાના ઉપાયો :

➤ વિદ્યુતના ઉપકરણો નિષ્પત્તિ કરવાની જરૂર નથી.

➤ ઊર્જાના રૂપાંતરની પ્રમાણિકતા મહત્વપૂર્ણ છે.

➤ વાહનનાં સાધનોની સંચાલન ક્ષમતાને સુધારવાની જરૂર છે.

ચેતાના પ્રકારો

ચેતાના મુખ્ય ત્રણ પ્રકાર છે :

1. સંવેદી ચેતા
2. પ્રેરક ચેતા
3. મિશ્ર ચેતા

મુખ્ય્ત્વે ફૂગના બે પ્રકાર છે.

1. યીસ્ટ
2. મોલ્ડ

લીલ એકકોષી છે, જ્યારે અન્ય વનસ્પતિઓ બહુકોષીય અને પેશી રચનાવાળી હોય છે.

લીલામાં મૂળ, પ્રકાંડ, પર્ણ જેવા અંગો હોતા નથી, જ્યારે અન્ય વનસ્પતિને આવા બધા અંગો હોય છે.

સૂક્ષ્મ જીવો એટલે :

જે સજીવોને આપણે નરી આંખે જોઈ શકતા નથી અને જેમના નિરિક્ષણ તથા અભ્યાસ માટે સૂક્ષ્મદર્શક યંત્ર અને ઈલેક્ટ્રૉન માઈક્રોસ્કોપ જેવાં ઉપકરણોની આવશ્યકતા રહે છે તે સજીવોને સૂક્ષ્મ જીવો કહેવામાં આવે છે.

સૂક્ષ્મ જીવો ના પ્રકાર :

1. ફૂગ
2. પ્રજીવ
3. બૅક્ટેરિયા
4. વાઈરસ
5. લીલ

સજીવો ખોરાક ક્યાંથી મેળવે :

ખોરાક મેળવવાની દૃષ્ટિએ સજીવોને બે પ્રકારે વહેંચવામાં આવે છે :

(i) સ્વાવલંબી સજીવો

(ii) પરાવલંબી સજીવો

(i) સ્વાવલંબી સજીવો : જે સજીવો પોતાનો ખોરાક જાતે બનાવે તેને સ્વાવલંબી સજીવો કહે છે.
દા.ત., લીલી વનસ્પતિ અને લીલ
લીલી વનસ્પતિ પ્રકાશસંશ્લેષણની પ્રક્રિયા દ્વારા પોતાનો ખોરાક જાતે બનાવે છે.

સામાન્ય રીતે વનસ્પતિ પોતાનો ખોરાક પર્ણમાં તૈયાર કરે છે, એટલે પર્ણને વનસ્પતિનું રસોડું કહે છે.

(ii) પરાવલંબી સજીવો : જે સજીવો ખોરાક માટે બીજા પર આધાર રાખે તેને પરાવલંબી સજીવો કહે છે.

દા.ત., મનુષ્ય, પ્રાણીઓ, પક્ષીઓ.

બધા સજીવોને જીવન ટકાવી રાખવા માટે ખોરાકની આવશ્યક્તા હોય છે.

સજીવો ખોરાકમાંથી પ્રાપ્ત થતી શક્તિની મદદથી વિવિધ શારીરિક ક્રિયાઓ જેવી કે પાચન, શ્વસન, રુધિરાભિસરણ, ઉત્સર્જન, પ્રચલન કરે છે.

ખોરાક પ્રાપ્ત કરવા માટે પાકનું ઉત્પાદન, યોગ્ય વ્યવસ્થાપન અને વિતરણ આવશ્યક છે.

કલમી છોડ રોપવાથી તેમાં મહત્તમ અને સારી ગુણવતા વાળું ઉત્પાદન મેળવી શકાય છે.

જમીન પર થતી ખેતીમાં બિયારણ જમીનમાં વાવવામાં આવતા હોય છે અને ઊગતા છોડને જરૂરી પાણી અને પોષકતત્વો જમીનમાંથી મળે છે. આમ, આ ખેતીમાં જમીન જરૂરી છે. જમીન વિના ખેતી થઈ શકતી નથી.

હાઈડ્રોપોનિક્સ ખેતી જમીન વિના કરવામાં આવે છે. પીવીસીની પાઈપ પર તેમજ મકાનની છત પર હાઈડ્રોપોનિક્સ ખેતી કરવામાં આવે છે.

આમ, જમીન પર થતી ખેતી અને હાઈડ્રોપોનિક્સ ખેતી વચ્ચે આ મુખ્ય તફાવત છે.

ખેતીમાં આધુનિક ખેત-ઓજારોનો ઉપયોગ કરવાથી ખેતી ઝડપથી થઈ શકે છે.

માનવબળ કે પ્રાણીબળનો ઉપયોગ થતો ન હોવાથી પરિશ્રમ કરવો પડતો નથી અને સમયસર કામ પાર પડે છે.

આથી પાકનો બગાડ થતો નથી.

વળી પાક-ઉત્પાદન વધે છે.

ખેતરમાં એક કરતાં વધુ વખત પાક-ઉત્પાદન કરી આર્થિક લાભ પણ વધુ મેળવી શકાય છે.

આથી ખેતીમાં આધુનિક ખેત-ઓજારોનો ઉપયોગ કરવો જો

પિચકારીમાં પાણી ભરવામાં છેલ્લી છાંટવામાં.

શાહીપૂરક ટોટી વડે પેનમાં શાહી ભરવામાં છેલ્લી છાંટવામાં.

સ્ટ્રૉની મદદથી ઠંડા પીણાં પીવામાં છેલ્લી છાંટવામાં.

સાઈકલના પંપની મદદથી સાઈકલની ટ્યુબમાં હવા પૂરવામાં છેલ્લી છાંટવામાં.

બકનળીની મદદથી ઊંચેના મોટા વાસણમાંથી પાણી નીચેની વાસણમાં ભરવામાં છેલ્લી છાં