સરદાર પટેલ ના વિચારો
ભારતની એકતા એ દેશની શ્રેષ્ઠ મજબૂતી છે.
પૃથ્વી પર કોઈ પણ વિખંડન એ ભારતના વિરામ માટે શ્રેષ્ઠ નથી.
એકતા એ એ બળ છે, જે દેશને મજબૂત બનાવે છે.
જો ભારતની એ એકતા ન હોય, તો ખતરામાં અખંડિતતા આવી શકે છે.
સંઘર્ષમાં એ માનવીક શક્તિ છે, જે વિશ્વના અનેક દુશ્મનોને પરાજિત કરે છે.
દેશના તમામ લોકો વચ્ચે ભેદભાવ દૂર કરીને જ પ્રગતિ શક્ય છે.
ભારતની જુદી જુદી ભૂમિકા એ સંપ્રદાયિક અને સાંસ્કૃતિક એકતાનો દાખલો છે.
દેશમાં શ્રમ અને એકતા બે સૌથી મજબૂત કેળવણી છે.
દેશ માટે શ્રમ અને સંઘર્ષનો મહત્તમ મહત્વ છે.
કોનના સ્વતંત્રતા સંગ્રામમાં મિશન સહિયારું અને સંયુક્ત રીતે હોવું જોઈએ.
ભારતની એકતા એ એક મજબૂતી આપનારી દ્રષ્ટિ છે.
દરેક માનવના માટે શ્રેષ્ઠ કાર્ય એ છે, જે દેશના ભવિષ્ય માટે થાય છે.
દેશના લોકોની શ્રદ્ધા અને દયાની મજબૂતી દ્વારા દેશ આગળ વધે છે.
કોઈપણ પ્રકારના વિખંડનની દરજ્જો ક્યારેય મંજૂર કરવામાં નથી આવતો.
જ્યાં દરેક વ્યક્તિ એકદમ પોતાના દેશ માટે વિશ્વસનીય અને શ્રેષ્ઠ કાર્ય કરે છે, ત્યાં એવી શ્રેષ્ઠ એકતા પ્રાપ્ત થાય છે.
દેશની એકતા જ ભારતની પ્રગતિ અને સમૃદ્ધિ માટેના મૌલિક સ્તંભ છે.
આપણે ભવિષ્યના માટે શ્રમ કરીએ તો, તે આપણને શ્રેષ્ઠ બનાવે છે.
એકતા એ અસ્થિરતા માટેનો શ્રેષ્ઠ ઉપાય છે.
વિભિન્નતા સાથે જીવવું અને એકતા માટે શ્રમ કરવું એ દેશ માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
દરેક નાગરિક એ દેશના એકીલા ભાગ છે, અને સૌ એકતા માટે કાર્યરત રહેવું જોઈએ.
દરેક વ્યક્તિની નમ્રતા, શ્રમ અને એકતા એ દેશની મજબૂતી છે.
દ્રષ્ટિ એ છે, જે આપણને પૃથ્વી પર મજબૂતી આપે છે.
આપણા પ્રયાસોથી એકતા વધારવી, એ દેશ માટે શ્રેષ્ઠ કાર્ય છે.
દેશ માટે શ્રેષ્ઠ કાર્ય એ છે કે, જે દેશના દરેક લોકો માટે આશાવાદીતા લાવે છે.
દેશમાં એ જ એકતા છે, જે દેશને શ્રેષ્ઠ, શ્રેષ્ઠતર બનાવે છે.
મને માત્ર એક નાગરિક તરીકેના અધિકારો નથી પણ પૂર્ણ રાજકીય સ્વાતંત્ર્ય અને આઝાદી પણ જોઈએ છે.
અમે માત્ર એકમાત્ર નાગરિકને તેના અધિકારો માટે લડવું જોઈએ નહીં, પરંતુ તે સુધી સંપૂર્ણ રાજકીય સ્વાતંત્ર્ય મેળવવું જોઈએ.
દુનિયાની નકલી ચમત્કારો નથી, પરંતુ સત્યને તેની આચરણમાં આપવા માટે સત્ય અને સમાધાન દ્વારા જ આચરણ થાય છે.
આપણા હૃદયમાં, કેટલીક મજબૂત સંસ્થાઓ સામે લડવું પડશે, ત્યાં સુધી આઝાદી પ્રાપ્ત થાય છે.
એકતા સૌથી મહત્વપૂર્ણ છે, અને તે બધાને સામાન્ય રીતે સારું છે.
આઝાદી અને સ્વતંત્રતા એ માત્ર પરિપ્રેક્ષ્યમાંથી જ મળે છે.
દરેક વ્યક્તિને તેની જાતિની શ્રેષ્ઠતા પ્રાપ્ત કરવામાં મદદ કરવાનો માર્ગ છે.
દરેક વ્યક્તિના હાથે તેમની શ્રેષ્ઠતા અને માન્યતા માટે કડવાઈ હોવી જોઈએ.
અમારા ગુમાવેલા અને મેળવેલા લોકો એનો દેશ છે.
રાજ્યોની સખત અને નમ્રતા માટે સચોટ અને સમાધાન માટે લડવું.
એકતા, નમ્રતા, અને સંમન એ રાષ્ટ્રનું સુંદર રીતે પ્રવર્તન છે.
આરામદાયક વાતાવરણમાં રહેવું એ જીવનની લડાઈ છે.
વહીવટમાં વૈવિધ્ય અને સુખાનુભાવ છે.
રાષ્ટ્રની સંરચના એ તેની વાર્તાના વિકાસ પર આધાર રાખે છે.
આઝાદી એ માત્ર સત્યને નમ્રતા અને સંમન સાથે લવચીકતાની મર્યાદા છે.
કદાચ આપણા અને દેશની રીતે, દરેક વ્યક્તિનો દેશ છે.
સમાનતા અને નમ્રતા એ આખરી લડાઈ છે.
તમારી જાત અને દ્રષ્ટિકોણની એકમાત્ર દ્રષ્ટિ એ સપના અને દરેક વ્યક્તિ માટે સકારાત્મક પરિવર્તન છે.
એકતા એ પોરસ અને મૈત્રી માટે અમારી પ્રતિબદ્ધતા છે.
જીવન જીવવા માટે નમ્રતા અને સંશોધન છે.
એકતા અને શ્રેષ્ઠતા એ દરેક વ્યક્તિ માટે જરૂરી છે.
આઝાદી અને રાજકીય સ્વતંત્રતા એ દેશના દૃષ્ટિકોણમાંના સંશોધનનો ભાગ છે.
આઝાદી અને સંમનના સાંધેથી, સમગ્ર દેશને સારું થાય છે.
નમ્રતા અને સંશોધન એ એવી લાગણી છે, જે દરેક વ્યક્તિ માટે ઉપલબ્ધ છે.
સિદ્ધિ એ સમયના સંકુલ છે, જ્યાં દરેક વ્યક્તિ માટે પરિમાણો અને મર્યાદા છે.
કંપિટિશન અને હિતશીલતા એ વ્યક્તિના દ્રષ્ટિકોણમાં પરિમાણ કરે છે.
સમાજના નિર્માણ અને વિકાસ માટે કાર્યક્રમો જ્ઞાન અને સામાજિક સંગ્રહ સાથે જોડાય છે.
નમ્રતા અને સંશોધન એ સફળતા માટેની સાચી કૌશલ્ય છે.
એકતાના જીવનમાં, તેમના ગુમાવેલા લોકોના સપના માટે શાંતિ અને સુખ જાવવી.
માનવતાના સાર્થક માટે જ જીવનનું શ્રેષ્ઠ ઉપયોગ છે.
શાંતિથી અને ધૈર્યથી સમસ્યાઓનો સામનો કરો.
દેશનું શ્રેષ્ઠ ભવિષ્ય કઠોર પ્રયત્નોથી બને છે.
કાર્ય અને પરિશ્રમ વિના કોઈ મોટી સિદ્ધિ મેળવી શકાતી નથી.
દેશભક્તિ એ જીવનનું શ્રેષ્ઠ આભૂષણ છે.
જો તમે બમણા પરિશ્રમ કરશો તો સફળતા ચોક્કસ મળશે.
એકતા વિના કોઈ રાષ્ટ્ર મજબૂત બની શકતું નથી.
ક્રોધને કાબૂમાં રાખવું એ સાચી તાકાત છે.
ધૈર્ય એ સફળતાનું મૂળ છે.
પોતાની ભૂલોમાંથી શીખવું એ જ ખરા સફળ મનુષ્યનું લક્ષણ છે.
ન્યાય અને સત્ય એ જીવનની બે નડશ છે.
ખોટા વચનો તમારું જીવન નબળું બનાવે છે.
જે શ્રમ કરે છે તે હંમેશા શ્રેષ્ઠ પદે પહોંચે છે.
દેશ માટે તમારું કર્તવ્ય નિત્યપણે નિભાવવું.
જીવનમાં શાંતિ એ સૌથી મોટું સંચાલક છે.
દયાવાન હોવું એ મહાનતાનું લક્ષણ છે.
તમારું જીવન બીજાને પ્રેરણારૂપ બનવું જોઈએ.
ખરાબ સંસ્કારોથી હંમેશા દૂર રહો.
મજબૂત ઇરાદા અને મહેનતથી બધું શક્ય છે.
બીજાની સાથે ન્યાય કરી શકાય છે તો તમારું જીવન સાર્થક છે.
સત્ય હંમેશા મજબૂત હોય છે, ભલે તે તાત્કાલિક પરાજય પામે.
દેશના દરેક નાગરિકને પોતાની જવાબદારી નિભાવવી જોઈએ.
જીવનમાં સફળતા માટે મક્કમ નિષ્ઠા જરૂરી છે.
દરેક યુવાનના હૃદયમાં રાષ્ટ્રભાવના જાગૃત કરવી જોઈએ.
યોગ્ય પ્રયત્નોથી દરેક મુશ્કેલીને જીતવામાં આવે છે.
તમારું વર્તન તમારા જીવનનું દર્પણ છે.
પરિબળોની સાફલ્ય તમારા ધીરજ પર આધાર રાખે છે.
જીવનમાં પ્રામાણિકતા એ શ્રેષ્ઠ મૂલ્ય છે.
એકતા એ દરેક સમસ્યાનું શ્રેષ્ઠ ઉકેલ છે.
સાચું નેતૃત્વ તે છે જે લોકોને સાથે રાખે છે.
બીજાને શાંતિથી સમજાવવી એ સચોટ કળા છે.
કામચલાઉ ઉકેલો હંમેશા મુશ્કેલીઓ ઊભી કરે છે.
આત્મનિર્ભરતાથી સન્માન મળે છે.
ઉદારતા તમારી મહાનતાનું પ્રતીક છે.
મક્કમ નિશ્ચયથી તમારું લક્ષ્ય પ્રાપ્ત કરો.
જીવનમાં હંમેશા મક્કમ અને શ્રેષ્ઠ કાર્ય કરવું.
દરેક નાગરિકનું હૃદય રાષ્ટ્રભાવથી ભરેલું હોવું જોઈએ.
ધીરજ અને શાંતિથી કાર્ય કરવું એ સાચું મનુષ્યત્વ છે.
નફરતને ક્યારેય જીવમાં પ્રવેશવા દો નહીં.
તમારું કાર્ય તમારું સન્માન લાવે છે.
વિજય હંમેશા તે લોકોને મળે છે જેમણે પોતાની ભૂલોમાંથી શીખ્યું હોય.
નાગરિકોએ હંમેશા પોતાનું રાષ્ટ્રપ્રેમ દર્શાવવું જોઈએ.
મજબૂત ઈરાદા અને સારું આયોજન હંમેશા વિજય લાવે છે.
દેશની એકતા જ પ્રગતિની ચાવી છે.
શાંતિથી તમામ સમસ્યાઓનું નિરાકરણ લાવી શકાય છે.
બીજાને માફ કરવી એ મનુષ્યના ભવિષ્ય માટે શ્રેષ્ઠ છે.
ત્યાગ અને નિષ્ઠા વિના મહાનતા અશક્ય છે.
દેશ માટે જીવવું એ જ જીવનનું શ્રેષ્ઠ કાર્ય છે.
ન્યાય એ પ્રજાસત્તાકનો મુખ્ય આધાર છે.
જીવનમાં શ્રમ એ જ શ્રેષ્ઠ સાધન છે.
બીજાઓના હિતમાં કાર્ય કરવું એ સાચું નેતૃત્વ છે.
માનવજાતિ માટે તમારું જીવન શ્રેષ્ઠ ઉદાહરણ હોવું જોઈએ.
જો તમે પ્રામાણિકતાથી જીવશો, તો તમારું જીવન હંમેશા શ્રેષ્ઠ બનશે.
મજબૂત ઈરાદા વિના કોઈ સફળતા પ્રાપ્ત થઈ શકતી નથી.
ખોટા માર્ગો પર ક્યારેય ન જવું; તે ભ્રષ્ટાચાર તરફ દોરી જાય છે.
દેશસેવા એ સૌથી મોટું ધર્મ છે.
સાચી અખંડતા એના નાગરિકોમાં જ હોય છે.
ન્યાય એ માનવ જીવનનો મૂળભૂત પાયો છે.
એકતા એ રાષ્ટ્રીય શક્તિનું મૂળ છે.
કોઈપણ કામમાં નિષ્ફળતા માત્ર એક શીખવા માટેનો મોકો છે.
તમારું કર્મ તમારા ભવિષ્યનું નિર્માણ કરે છે.
નમ્રતાથી તમે સૌથી મોટું દિલ જીતી શકો છો.
શાંત ચિત્ત સાથે કાર્ય કરવું એ પ્રગતિની ચાવી છે.
જો આપણે સહનશીલ રહીએ, તો મોટામાં મોટો વિવાદ ઉકેલાઈ શકે છે.
દેશ માટે કંઈક બલીદાન આપવા માટે હંમેશા તૈયાર રહો.
દરેક નાગરિકનું કર્તવ્ય છે કે તે પોતાની ફરજ પ્રામાણિકતાથી નિભાવશે.
જે સમાજમાં સત્ય અને ન્યાય છે તે હંમેશા ટકાસે.
નફરતથી ક્યારેય શાંતિ પ્રાપ્ત થઈ શકતી નથી.
આત્મનિર્ભરતા એ સમાજ માટે શ્રેષ્ઠ ઉદાહરણ છે.
સંઘર્ષ વિના કોઈ પણ મહાન સિદ્ધિ મેળવી શકાયતી નથી.
નિરાશામાંથી ઉઠો અને દ્રઢતાથી તમારું કાર્ય શરૂ કરો.
એકંદરે સચોટતા અને સત્ય હંમેશા જીતે છે.
પ્રેમ એ સમાજના વિકાસ માટે સૌથી મોટું હથિયાર છે.
જ્યાં અખંડતા છે ત્યાં પ્રગતિ છે.
સમાજના તમામ વર્ગો માટે સમાન તકો હોવી જોઈએ.
દેશપ્રેમ એ વ્યક્તિગત માન-ગૌરવથી ઉપર છે.
દરેક વિદેશી સામ્રાજ્ય નાશ પામે છે જ્યારે દેશવાસીઓએ એકતા દાખવે છે.
આપણા નાગરિકોનો સામૂહિક દ્રષ્ટિકોણ દેશની પ્રગતિ નક્કી કરે છે.
દેશનું વિભાજન એ આપણા સંસ્કૃતિ માટે સૌથી મોટો ખતરો છે.
સાચું નેતૃત્વ તે છે જે લોકોના હિતમાં કાર્ય કરે.
જો તમારા વિચારો સારા છે, તો તમારું જીવન સફળ રહેશે.
સમર્પણ અને નિષ્ઠા વિના કોઈ પણ કાર્ય પૂર્ણ થતું નથી.
દેશને મજબૂત બનાવવા માટે દરેક વ્યક્તિએ પોતાનું યોગદાન આપવું જોઈએ.
નિડરતા એ સાચા નેતાની ઓળખ છે.
ન્યાય વિના શાંતિ અશક્ય છે.
પ્રગતિ માટે પરિવર્તનને સ્વીકારવું જરૂરી છે.
દેશની સ્વતંત્રતા એ દરેક નાગરિકની જવાબદારી છે.
વ્યક્તિગત લાલચ દેશ માટે હાનિકારક છે.
એક મજબૂત સમાજ તે છે જ્યાં દરેક વ્યક્તિ સમાન રીતે કાનૂનનું પાલન કરે.
સમાજમાં અપ્રમાણિકતા માટે ક્યારેય સ્થાન ન હોવું જોઈએ.
જ્યાં શ્રમનું મહત્ત્વ છે, ત્યાં સમૃદ્ધિ છે.
સુશાસન એ પ્રજાના સત્યશોધનથી જ શક્ય છે.
જીવનમાં મક્કમતા એ જીતનો પ્રથમ પગલું છે.
નાગરિકોમાં ઉત્સાહ અને લાક્ષણિકતા જ દેશ માટે શ્રેષ્ઠ ભવિષ્યનું નિર્માણ કરે છે.
જે સમાજ શાંતિમાં રહે છે તે હંમેશા વિકાસશીલ બને છે.
ડર વિના જવાબદારી નિભાવવી એ સાચા નેતૃત્વનું લક્ષણ છે.
જ્યાં એકતા છે, ત્યાં શ્રેષ્ઠ શક્તિ છે.
દરેક નાગરિકે પોતાનું કૌટુંબિક અને સામાજિક કર્તવ્ય નિભાવવું જોઈએ.
તમારું વર્તન એ છે જે તમને આદર અપાવશે.
દેશની તાકાત તે છે કે નાગરિકો પોતાના કૂતુહલ માટે નહીં, પણ દેશ માટે કામ કરે.
બધાની એક જ દૃષ્ટિ, સમાજ માટે સમાન અને નમ્રતા.
રાજકીય રીતે, સૌને પોતાના સપનો માટે લડવું જોઈએ.
એકતા એ આપણા માટે કૌશલ્ય અને નિરાકરણ છે.
માતાના સ્નેહ અને નમ્રતા, લોકોને તેમના રસ્તા પર મુકી.
સમગ્ર દેશના માટે સુખને મંજૂર કરવું.
તેમના સંકલ્પ સાથે પ્રેરિત અને સાક્ષાત્કાર, આપણે કડવાઈ અને યુદ્ધમાં છે.
આરોગ્ય અને સુખ એ આપણા જીવન માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
સંપૂર્ણ રાજકીય સ્વાતંત્ર્ય અને આઝાદી માટે.
કોનગરેશન અને રાજકીય સાંપ્રદાયનું મહાન યોગદાન.
સંકલ્પ અને મજબૂતી એ વ્યક્તિને વધુ કાર્યક્ષમ બનાવે છે.
તેઓને તેમના સપનો માટે મજબૂર અને પ્રેરિત કરવું.
દરેક વ્યક્તિ માટે અનુક્રમણિકા.
નમ્રતા અને સંમન એ દરેક માટે અનુક્રમણિકા છે.
શાંતિ અને સમાનતામાં માણસની આવ્યકતાને પ્રેરિત કરવું.
આપણું કરવું, આપણે જે આપણને જોઈએ તે પુનરાવર્તન કરવું.
સર્વદેશ માટે એકપણ.
સ્વતંત્રતા અને નમ્રતા એ અમારા જીવનનું મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે.
આત્મનિષ્ઠા અને સંકલ્પ શ્રેષ્ઠ સેવા છે.
એકતા, નમ્રતા, અને સંમન એ સર્વકર્મ માટે અનુક્રમણિકા છે.
સંશોધન, કર્મ, અને નમ્રતા છે જે દરેકને તેમને અનુક્રમણિકા આપે છે.
આપણે જોતા અને સાંભળતા ત્યાં સુધી, આપણી શ્રેષ્ઠતા અને આવ્યકતાનો આપમેળાઓ છે.
દરેક વ્યક્તિ માટે રાજકીય સ્વાતંત્ર્ય અને જીવન.
નમ્રતા અને સંશોધન વચ્ચે સત્ય છે.
શાંતિ અને સમાનતા દરેક માટે અનુક્રમણિકા છે.
જે યોગ્ય છે તે થાય તે સુનિશ્ચિત કરવું.
એકતા અને નમ્રતા એમનો સમય છે.
પ્રજાને તેમના રાજ્ય માટે મહેનત કરવા દો.
સંશોધન અને કૌશલ્ય એ જીવન માટેના માર્ગદર્શક છે.
સમાનતાને લાગવું એ લોકોને તેમની શ્રેષ્ઠતા પ્રાપ્ત કરવા માટે પ્રેરણા આપે છે.
દરેક વ્યક્તિને તેમના જીવનમાં અનુક્રમણિકા જોઈએ છે.
નમ્રતા એ જીવનના જંગલમાં જીવો એ છે.
સિદ્ધિ એ ખરાબ નથી, પરંતુ તે દરેક માટે નમ્રતા ધરાવવી જોઈએ.
હાંસલ અને મેનત એ દરેક વ્યક્તિ માટે બિનજાય છે.
સમાજ માટે સ્વતંત્રતા એ અનુક્રમણિકા છે.
નમ્રતા અને સંશોધન એ જીવનના અર્થ છે.
કામ એ જીવન માટે એક મોહમંઝીલ છે.
મનોરંજન અને સફળતા એ દરેક વ્યક્તિ માટે અનુક્રમણિકા છે.
શ્રીમંત થવું એ અંગત વિકાસ છે.
દરેક વ્યક્તિને તેમના જીવનમાં પોતાના સપનો માટે લડવું જોઈએ.
એકતાની અને સંશોધનનો મહાનિમિત.
સુખની વાતાવરણમાં રહેવું એ જીવનનું પબ્લિક કરવું છે.
નમ્રતા એ જીવન માટે શ્રેષ્ઠ માર્ગ છે.
સંશોધન અને શુદ્ધિ એ દરેક માટે શ્રેષ્ઠ વસ્તુઓ છે.
દરેક વ્યક્તિ માટે અનુસંધાન અને સેવા છે.
અસમાનતાને નમ્રતા અને સંશોધન દ્વારા અનુસંધાન કરો.
જીવનમાં એકતાની ભાવના.
સંશોધન અને સેવા સાથે જીવન જીવવું.
રાષ્ટ્ર અને સુખ માટે નમ્રતા.
સંશોધન અને સંમન એ દરેક માટે અનુક્રમણિકા છે.
દેશ માટે સારા કરવું એ જીવનના અભિમાન છે.
આઝાદી એ બધા માટે આપણી દયાનું ગુણ છે.
સુંદરતા અને નમ્રતા એ શ્રેષ્ઠ જીવન છે.
અનુક્રમણિકા અને સંમન સાથે જીવન જીવવું.
નમ્રતા અને સંશોધન એ જીવનની લડાઈ છે.
સ્વતંત્રતા માટે શ્રેષ્ઠ મેટ્રસ.
સંમન અને સેવા, જીવન માટે શ્રેષ્ઠ છે.
એકતા અને નમ્રતા અમારા જીવનમાં અનુક્રમણિકા છે.
સત્કાર એ આપણા જીવન માટે અનુક્રમણિકા છે.
જીવનને શ્રેષ્ઠ રીતે જીવવું એ અનુક્રમણિકા છે.
રાષ્ટ્ર માટે સત્ય અને સંમન.
સૂઝ અને નમ્રતા, બધાની જેમ.
શ્રેષ્ઠ જીવન અને શ્રેષ્ઠ સંશોધન.
નમ્રતા અને સેવા સાથે જીવન.
દરેક વ્યક્તિ માટે દેશ માટે સત્ય.
સંશોધન અને નમ્રતા, જીવન માટે અનુક્રમણિકા.
સત્ય અને નમ્રતા, દરેક માટે અનુક્રમણિકા.
સૌના હિત માટેનું કામ.
દેશ અને સંશોધન માટે સ્વતંત્રતા.
નિશ્ચિત અને સંમન સાથે જીવવું.
એકતા, નમ્રતા અને સત્ય દરેક માટે અનુક્રમણિકા છે.
હર વ્યક્તિ માટે સર્વમાન્યતા.
જીવનને અનુક્રમણિકા અને સેવા સાથે જીવવું.
નમ્રતા, સંશોધન અને સૌના હિતમાં.
પ્રથમ નમ્રતા અને સંશોધન, પછી જ અવ્યક્ષતા.
લોકો અને દેશ માટે સંશોધન.
રાષ્ટ્ર અને સંશોધન, દરેક માટે અનુક્રમણિકા છે.
નમ્રતા, સંશોધન અને સૌના માટે સત્ય.
સુખ અને સંશોધન, દરેક માટે અનુક્રમણિકા છે.
હર વ્યક્તિ માટે નમ્રતા અને સંશોધન.
સંશોધન, સંમન અને દરેક માટે સત્ય.
સામાજિક વિકાસ અને મનોબળ, દરેક માટે અનુક્રમણિકા.