પૃથ્વી વિશે માહિતી

પૃથ્વી, જેનાથી આપણે સૌથી વધુ પરિચિત છીએ, એ સૌરમંડળનો ત્રીજો ગ્રહ છે. આ ગ્રહ માનવ જીવન અને અનેક પ્રકારની જીવસૃષ્ટિ માટે અનુકૂળ વાતાવરણ ધરાવતો છે. અહીં પૃથ્વી વિશેની સંપૂર્ણ અને વિગતવાર માહિતી આપેલી છે.

1. પૃથ્વીનો ઉદ્ભવ અને ઇતિહાસ

ઉમર: પૃથ્વીનો ઉદ્ભવ લગભગ 4.54 અબજ વર્ષ પહેલાં થયો હતો.
મૂળગત રચના: પૃથ્વીનો ઉદ્ભવ ગેસ અને ધૂળના મેઘમાંથી થયો, જે સૌર નેબ્યુલા તરીકે ઓળખાય છે. આ મેઘ સંકોચાતા, ઘન થતા, અને ગરમ થતાં, પૃથ્વી ધીરે-ધીરે ઘનરૂપમાં વિકસિત થઈ.
પ્રારંભિક સ્થિતિ: શરૂઆતમાં પૃથ્વી ખૂબ જ ગરમ અને વિખરાયેલું પદાર્થ ધરાવતો ગ્રહ હતો. ગાળાની પ્રક્રિયાઓ અને ક્રિસ્ટલાઇઝેશનથી અંદરના સ્તરોનું રચન થઈ.
ચંદ્રનો ઉત્પત્તિ: માનવામાં આવે છે કે મોટા પાયે પૃથ્વી સાથે અથડામણમાં આવેલો ઓબ્જેક્ટ, થીઆ, પૃથ્વીના ભાગોને વિખેરતો અને તેમાંથી ચંદ્રની રચના થઈ.

2. પૃથ્વીનો આંતરિક સ્તર

ભૂકંદ (Crust): પૃથ્વીનો બહારનો પાતળો અને ઠંડો સ્તર છે. તેની જાડાઈ 5-70 કિમી છે. આ પદાર્થ સ્થલકંદ અને મહાસાગરીય કંદમાં વિભાજિત થાય છે.
મેન્ટલ (Mantle): 2900 કિમી ઊંડાઈ સુધીનો સ્તર છે, જે સિલિકેટ ખનિજોથી બનેલો છે. તે મોટાભાગે ઘન હોય છે, પરંતુ તેની ઉપરની લેયર આસ્થેનોસ્ફિયર, પેસ્ટ જેવું લવચીક પદાર્થ ધરાવે છે.
બાહ્ય સ્તર (Outer Core): 2900 થી 5100 કિમી ઊંડાઈ સુધીનું સ્તર, જે પ્રવાહી લોહ અને નિકલથી બનેલું છે.
આંતરિક સ્તર (Inner Core): 5100 થી 6371 કિમી ઊંડાઈ સુધીનું ઘન લોહ અને નિકલથી બનેલું કેન્દ્ર, જે 5400°C તાપમાન ધરાવે છે.

3. પૃથ્વીનો મહાકાશ અને સ્થાન

સ્થાન: પૃથ્વી સૌરમંડળનો ત્રીજો ગ્રહ છે, અને તે સૂર્યથી લગભગ 149.6 મિલિયન કિલોમીટરની (1 AU) અંતરે સ્થિત છે.
કક્ષાપથ: પૃથ્વી એક ઔર્ગલ વ્રિત્તાકાર કક્ષામાં સૂર્યની આસપાસ ફરતી છે. તેનો પરિભ્રમણ સમયગાળો 365.25 દિવસનો છે, જેને આપણે એક વર્ષ તરીકે ઓળખીએ છીએ.
પરિભ્રમણ: પૃથ્વી પોતાની ધરી પર ફરતા 24 કલાક લે છે, જે એક દિવસ બનવાવે છે. આ ધરી 23.5 ડિગ્રી ઝુકેલી હોવાથી ઋતુઓ બનતી હોય છે.

4. વાયુમંડળ (Atmosphere)

પરિચય: પૃથ્વીનું વાયુમંડળ ઘણા સ્તરોમાં વિભાજિત છે, જેમાં ટ્રોપોસ્ફિયર, સ્ટ્રેટોસ્ફિયર, મેસોસ્ફિયર, થર્મોસ્ફિયર અને એક્સોસ્ફિયરનો સમાવેશ થાય છે.
ઘટકો: વાયુમંડળના મુખ્ય ઘટકોમાં નાઇટ્રોજન (78%), ઓક્સિજન (21%), અર્જન અને અન્ય ગેસોનો સમાવેશ થાય છે.
મહત્ત્વ: વાયુમંડળ જીવસૃષ્ટિ માટે અનુકૂળ વાતાવરણ બનાવે છે, જીવોને સૂર્યના હાનિકારક રશ્મિઓથી રક્ષણ આપે છે, અને પૃથ્વી પર ઉષ્ણતા જાળવે છે.

5. હાઇડ્રોસ્ફીયર (Hydrosphere)

જળમંડળ: પૃથ્વીના 71% ભાગને પાણી કવર કરે છે, જેમાં મહાસાગરો, દરિયા, નદીઓ, તળાવો, અને ભૂમિગત પાણીનો સમાવેશ થાય છે.
જળચક્ર: પાણીના અવસ્થાકીય ફેરફારો (બાષ્પીભવન, સંકલન, વર્ષા) ને કારણે પૃથ્વી પરના પાણીનું સતત ચક્ર બને છે, જેને પાણીચક્ર (Hydrological Cycle) કહેવામાં આવે છે.

6. જીવમંડળ (Biosphere)

વ્યાખ્યા: પૃથ્વીનો ભાગ, જ્યાં જીવન અસ્તિત્વ ધરાવે છે, તેને જીવમંડળ કહે છે. તેમાં ભૂકંદ, હાઇડ્રોસ્ફેર, અને વાયુમંડળના કેટલાક ભાગોનો સમાવેશ થાય છે.
જૈવવિવિધતા: પૃથ્વી પર અનુકૂળ પર્યાવરણને કારણે અનેક પ્રકારની જીવસૃષ્ટિ (પાણીમાં, જમીન પર, અને હવામાં) વિકસિત થઈ છે.

7. પૃથ્વીનું ચુંબકીય ક્ષેત્ર

ઉત્પત્તિ: બાહ્ય કોરરમાં પ્રવાહી લોહના પ્રવાહો પૃથ્વીનું ચુંબકીય ક્ષેત્ર ઉત્પન્ન કરે છે.
મહત્ત્વ: આ ચુંબકીય ક્ષેત્ર સૂર્યના તીવ્ર વિક્રિરણોથી પૃથ્વીને બચાવે છે અને જીવન માટે રક્ષણાત્મક ઢાલ પૂરી પાડે છે.

8. પૃથ્વીના પરિભ્રમણ અને ઋતુઓ

ધરીની ઝુકાવ: પૃથ્વીની ધરી 23.5 ડિગ્રી ઝુકેલી હોવાથી ઋતુઓ બની છે. આ ઝુકાવને કારણે સૂર્યના કિરણો પૃથ્વીના અલગ-અલગ ભાગો પર અલગ અંશમાં પડે છે, જેનાથી કાળગણના અંતરમાં ઋતુઓ બદલાય છે.
દિવસ અને રાત: પૃથ્વી 24 કલાકમાં પોતાની ધરી પર ફરીને દિવસ અને રાત સર્જે છે.

9. ભૂકંપ અને જ્વલામુખી

ભૂકંપ: પૃથ્વીના અંદરના સ્તરોમાં ઉર્જા સંગ્રહ અને અચાનક મુક્ત થવાથી ભૂકંપ સર્જાય છે.
જ્વલામુખી: મેન્ટલમાં રહેલું ગરમ લાવા પૃથ્વીના ભૂકંદમાંથી ફાટી નીકળે છે, જેનાથી જ્વલામુખી વિસ્ફોટ થાય છે.

10. પર્યાવરણ અને જળવાયુ પરિવર્તન

પર્યાવરણ: પૃથ્વી પરનો કુદરતી પર્યાવરણ જૈવવિવિધતાને આધાર આપે છે. અહીં જંગલો, સમુદ્રો, ટેન્ડા અને ગ્લેશિયરોનો સમાવેશ થાય છે.
જળવાયુ પરિવર્તન: માનવકૃત્‍યોને કારણે પૃથ્વીનું જળવાયુ બદલાઈ રહ્યું છે, જેના પરિણામે ગ્લોબલ વોર્મિંગ, સમુદ્રના સ્તરમાં વધારો, અને વિવિધ પર્યાવરણીય સમસ્યાઓ સર્જાઈ રહી છે.

11. ઓઝોન સ્તર (Ozone Layer)

ઓઝોન સ્તર (Ozone Layer): વાયુમંડળના સ્ટ્રેટોસ્ફીયર સ્તરમાં આવેલું ઓઝોન સ્તર પૃથ્વીને સુર્યના હાનિકારક અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણોથી રક્ષણ આપે છે.
ઓઝોન છિદ્ર: ઓઝોન સ્તરમાં થતું છિદ્રમાનવજાતને કારણે સર્જાયું છે અને તે પર્યાવરણીય સંકટમાં એક મહત્વપૂર્ણ મુદ્દો છે.

12. માનવ જીવન અને પૃથ્વી

માનવ વસાહત: પૃથ્વી એકમાત્ર એવા ગ્રહ તરીકે ઓળખાય છે, જે માનવ જીવનને ટેકો આપવા માટે અનુકૂળ છે.
પ્રાકૃતિક સ્રોતો: પૃથ્વી માનવ જીવન માટે જરૂરી ખનિજ, પાણી, જમીન અને ઉર્જા જેવા પ્રાકૃતિક સ્રોતો પૂરા પાડે છે.
પર્યાવરણમાં માનવ યોગદાન: માનવજાત પૃથ્વી પરના પર્યાવરણમાં મોટું યોગદાન આપે છે, જેમાંથી ઘણીવાર વિપરીત પરિણામો (દૂષણ, જળવાયુ પરિવર્તન) થાય છે.

13. ભૂમિતિ અને પરિમાણો

વ્યાપકતા: પૃથ્વીનો વ્યાપક વિસ્તાર 510.1 મિલિયન ચોરસ કિમી છે, જેમાં 29% જમીન અને 71% પાણી છે.
વ્યાસ: પૃથ્વીનો વ્યાસ લગભગ 12,742 કિમી છે.
ઘનતા: પૃથ્વી સૌરમંડળમાં સર્વાધિક ઘનતા ધરાવતો ગ્રહ છે, જેની મધ્યમ ઘનતા 5.5 ગ્રામ/સેમી³ છે.

14. પૃથ્વીના ઉપગ્રહો

ચંદ્ર: પૃથ્વીનો એકમાત્ર કુદરતી ઉપગ્રહ ચંદ્ર છે, જે પૃથ્વીની આસપાસ ફરતો રહે છે. ચંદ્રનો વ્યાસ 3,474 કિમી છે અને તે પૃથ્વીથી આશરે 384,400 કિમીના અંતરે છે.

15. પૃથ્વીના વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસ

જિયોલોજી: પૃથ્વીની રચના, ભૂમિતિ, અને ઇતિહાસના અભ્યાસને જિયોલોજી કહેવાય છે.
વાયુમંડળીય વિજ્ઞાન: વાયુમંડળના અભ્યાસને મેટિરોલોજી (Meteorology) કહેવામાં આવે છે, જે હવામાન અને જળવાયુને સમજવામાં મદદ કરે છે.

16. પ્રેમ અને રક્ષણ

પ્રકૃતિની રક્ષા: પૃથ્વી પરના કુદરતી સૌંદર્ય અને પર્યાવરણની રક્ષા દરેક માનવની જવાબદારી છે. ટેકાવ વિકાસ અને પર્યાવરણના સંરક્ષણના પ્રયાસો મહત્વપૂર્ણ છે.

પૃથ્વીની રચના વિશે વિસ્તૃત માહિતી

પૃથ્વી (ધરતી) એક જટિલ અને મલ્ટીલેયર્ડ (બહુસ્તરીય) ગ્રહ છે, જે મુખ્યત્વે ચાર મોટા સ્તરોમાં વિભાજિત છે: જ્વાલામુખી મેડ (આંતરિક કોરર), બાહ્ય કોરર, મેન્ટલ, અને પૃથ્વીનો ભૂકંદ (ક્રસ્ટ). આ સ્તરોની રચના અને તેમની વિશિષ્ટતાઓ પૃથ્વીના વિકાસ અને આજના ઘનરૂપ માટે જવાબદાર છે.

1. ભૂકંદ (Crust)

વ્યાખ્યા: પૃથ્વીનો બહારનો સૌથી પાતળો સ્તર છે.
પ્રકારો: બે મુખ્ય પ્રકાર છે:
- સ્થળકંદ (Continental Crust): સ્થલ (જમીન)ના ભાગમાં આવેલું. મધ્યમ ગાઢતા ધરાવતું અને મોટા ભાગે ગ્રેનાઇટની જેમ સિલિકા અને એલ્યુમિનિયમથી બનેલું છે.
- મહાસાગરીય કંદ (Oceanic Crust): મહાસાગરોના નીચે આવેલું. પાતળું પરંતુ વધુ ગાઢ છે, મોટાભાગે બાસાલ્ટિક સામગ્રીથી બનેલું છે.
ગાઢતા અને જાડાઈ: 5-70 કિમીની જાડાઈ, જ્યાં મહાસાગરીય કંદ પાતળી અને સગઠિત છે, અને સ્થાનકંદ વધુ જાડું અને ઘટ્ટ છે.

2. મેન્ટલ (Mantle)

વ્યાખ્યા: ભૂકંદના નીચે આવેલો અને પૃથ્વીના કુલ ઘનફળનો લગભગ 84% ભાગ આસ્તરિત છે.
સ્તરો:
- ઉપરનો મેન્ટલ: 660 કિમી ઊંડાઈ સુધી. પ્લાસ્ટિક જેમ લવચીક (પ્લાસ્ટિક) છે, જેમાં ચટ્ટાન પ્રવાહની સ્થિતિમાં છે.
- નીચલો મેન્ટલ: 660 થી 2900 કિમી ઊંડાઈ સુધી. વધુ ગાઢ અને ઘન.
વ્યાપક ઘટકો: સિલિકેટ ખનિજ, જે મેગ્રીશિયમ અને આયર્ન ધરાવે છે. મુખ્યત્વે ઓલિવાઇન અને પાયરોક્સિન જેવા ખનિજ.
આસ્તુનતા પ્રવાહો (Convection Currents): મેન્ટલમાં થતી આસ્તુનતા પ્રવાહો પલેટ ટેક્ટોનિક્સને ચલાવવાની મૂળભૂત વળી છે. આ પ્રવાહો ગરમીના સ્ત્રોત અને તેના વિતરણના કારણે બનતી હોય છે, જે બાહ્ય કોરરથી આવે છે.

3. બાહ્ય સ્તર (Outer Core)

વ્યાખ્યા: પૃથ્વીનો પ્રવાહી ધાતુનો સ્તર, જે 2900 કિમીથી 5100 કિમી ઊંડાઈ સુધી ફેલાયેલો છે.
પ્રમુખ ઘટકો: લોહ અને નિકલ.
પ્રવાહી સ્વરૂપ: ઊંચી તાપમાનને કારણે આ ધાતુ પ્રવાહી સ્વરૂપમાં રહે છે.
જ્વાલામુખી પ્રવાહો અને ચુંબકીય ક્ષેત્ર: બાહ્ય કોરરમાં ધાતુના પ્રવાહો પૃથ્વીના ચુંબકીય ક્ષેત્રને ઉત્પન્ન કરે છે, જેને જીઓડાયનામો પ્રકિયા કહેવામાં આવે છે. આ ચુંબકીય ક્ષેત્ર પૃથ્વીને સૂર્યના તીવ્ર વિકિરણોથી બચાવે છે.

4. આંતરિક સ્તર (Inner Core)

વ્યાખ્યા: પૃથ્વીનો કેન્દ્રસ્થાનિય ભાગ. લગભગ 5100 કિમીથી 6371 કિમી ઊંડાઈ સુધી ફેલાયેલો છે.
ઘટકો: મુખ્યત્વે ઘન લોહ અને નિકલ.
ઘન સ્વરૂપ: આ સ્તર ખૂબ જ ઘન અને મજબૂત છે, ઉચ્ચ દબાવને કારણે લોહ ઘન સ્વરૂપમાં રહે છે, છતાં તાપમાન લગભગ 5,400°C (સૂર્યની સપાટી જેટલું) છે.
ભૂમિકા: આ પૃથ્વીના ચુંબકીય ક્ષેત્રને મજબૂત બનાવવામાં અને પૃથ્વીના ગરમ કેન્દ્ર તરીકે કામગીરીમાં મહત્વપૂર્ણ છે.

5. પૃથ્વીના પલેટ ટેક્ટોનિક્સ

પરિચય: પૃથ્વીના ભૂકંદ અને મેન્ટલના ઉપરના ભાગમાં બનાવેલી મોટી પથ્થરની પલેટો સતત હિલચાલમાં છે. આ પલેટોની હિલચાલના કારણે પૃથ્વી ઉપર ભૂકંપ, જ્વાલામુખી વિસ્ફોટ, અને મહાદ્વીપીય પરિવહન થાય છે.
તત્વો: આ પલેટો કદીક એકબીજાથી દૂર થાય છે (ડાયવર્જન્ટ બાઉન્ડરીઝ), કદીક એકબીજા તરફ ધકેલાય છે (કન્વર્જન્ટ બાઉન્ડરીઝ), અને કદીક એકબીજાની બાજુમાં સરકતી રહે છે (ટ્રાન્સફોર્મ બાઉન્ડરીઝ).

6. ચુંબકીય ક્ષેત્ર

સ્રોત: પૃથ્વીના બાહ્ય કોરરમાં ધાતુના પ્રવાહોના કારણે પૃથ્વીનો ચુંબકીય ક્ષેત્ર ઉત્પન્ન થાય છે.
મહત્વ: ચુંબકીય ક્ષેત્ર સૂર્યના વિકિરણ અને સોલાર વિન્ડ્સથી પૃથ્વીને રક્ષણ આપે છે, જેનાથી જીવસૃષ્ટિ માટે અનુકૂળ વાતાવરણની રચના થાય છે.

7. જિયોશેફેર (Geosphere) અને અન્યો

જિયોશેફેર: પૃથ્વીના ઘન પદાર્થનો કુલ વિસ્તાર, જેમાં ભૂકંદ, મેન્ટલ, કોરર વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.
હાઇડ્રોશેફેર: પૃથ્વીનો જળમંડળ, જેમાં સમુદ્રો, નદીઓ, તળાવો અને ભૂમિગત પાણીનો સમાવેશ થાય છે.
એટમોશેફેર: પૃથ્વીનો વાયુમંડળ, જે પૃથ્વીને ઢાંકી રાખે છે અને જીવનની સતતતા માટે આવશ્યક છે.

8. પરિમાણો

વ્યાસ: લગભગ 12,742 કિમી.
ઘનતામાં: પૃથ્વીનો વ્યાસ ઉપરનો સૌથી મોટો છે, અને તેની મધ્યમ ગાઢતા 5.5 ગ્રામ/સેમી³ છે.

9. હવાદાર પ્રવાહો (Tectonic Activity)

ભૂકંપ: પૃથ્વી પરની પલેટોના હિલચાલને કારણે ભૂકંપ થાય છે.
જ્વલામુખી વિસ્ફોટ: મેન્ટલમાંથી ગરમ લાવા પૃથ્વીની સપાટી પર ફાટી નીકળે છે, જે જ્વલામુખી વિસ્ફોટને જન્મ આપે છે.

પૃથ્વીનું વાતાવરણ (Atmosphere of Earth in Gujarati)

પૃથ્વીનું વાતાવરણ એ વાયુઓનું મિશ્રણ છે, જે પૃથ્વીની સપાટીથી ઘણી ઊંચાઈ સુધી ફેલાયેલું છે. આ વાતાવરણ પૃથ્વી પરના જીવન માટે અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે તે જીવન માટે જરૂરી પ્રાણવાયુ પૂરો પાડે છે, પરિબળોને નિયંત્રિત કરે છે, અને સૂર્યના હાનિકારક વિકિરણોથી પૃથ્વીને રક્ષણ આપે છે.

1. વાતાવરણના સ્તરો

પૃથ્વીનું વાતાવરણ મુખ્યત્વે પાંચ મોટા સ્તરોમાં વિભાજિત છે:

ટ્રોપોસ્ફિયર (Troposphere):
- ઉંચાઈ: પૃથ્વીની સપાટીથી લગભગ 8 થી 15 કિમી સુધી.
- લક્ષણ: આ સ્તરમાં મોટાભાગના હવામાન બદલાવ અને મોસમી પ્રવૃત્તિઓ થાય છે, જેમાં વાદળો, વરસાદ, અને વાવાઝોડા આવે છે. ઉંચાઈ વધતા, તાપમાન ઘટે છે.
સ્ટ્રેટોસ્ફિયર (Stratosphere):
- ઉંચાઈ: 15 થી 50 કિમી સુધી.
- લક્ષણ: આ સ્તર ozone સ્તર ધરાવે છે, જે પૃથ્વીને સૂર્યના હાનિકારક UV કિરણોથી રક્ષણ આપે છે. સ્ટ્રેટોસ્ફિયરનું તાપમાન ઊંચાઈ સાથે વધે છે.
મેસોસ્ફિયર (Mesosphere):
- ઉંચાઈ: 50 થી 85 કિમી સુધી.
- લક્ષણ: આ સ્તરમાં તાપમાન ફરીથી ઘટે છે. મેટિયોરો આ સ્તરમાં પ્રવેશતી વખતે બળીને ભસ્મ થાય છે.
થર્મોસ્ફિયર (Thermosphere):
- ઉંચાઈ: 85 થી 600 કિમી સુધી.
- લક્ષણ: આ સ્તર ખૂબ જ ગરમ હોય છે, અને તાપમાન ઘણી ઉંચાઈ પર 1,500°C સુધી પહોંચે છે. આ સ્તરમાં ઓરોરા જેવા પ્રકાશી તત્વો જોવા મળે છે.
એક્સોસ્ફિયર (Exosphere):
- ઉંચાઈ: 600 કિમીથી અવકાશ સુધી.
- લક્ષણ: આ સ્તર વાયુમંડળનો સૌથી પાતળો ભાગ છે, જ્યાં વાયુઓના અણુઓ પૃથ્વીના આકર્ષણથી મુક્ત થઈ જતા હોય છે. આ સ્તર અવકાશમાં વિલીન થાય છે.

2. વાયુમંડળના મુખ્ય ઘટકો

નાઈટ્રોજન (Nitrogen): 78% (મૂળભૂત ઘટક, જીવન માટે આપ્રત્યક્ષ મહત્વ ધરાવતો)
ઓક્સિજન (Oxygen): 21% (પ્રાણવાયુ, જીવન માટે અગત્યનો)
અર્જન (Argon): 0.93% (નિષ્ક્રિય વાયુ)
કાર્બન ડાઈ ઓક્સાઇડ (CO2): 0.04% (જીવનના ચક્ર માટે મહત્વપૂર્ણ, ગરમી પકડી રાખે છે)
અન્ય ગેસો: (નિયોન, હિલિયમ, મિથેન, હાઇડ્રોજન, વગેરે)

3. વાતાવરણના કાર્ય

સૂર્યના કિરણોથી રક્ષણ: ozone સ્તર UV કિરણોને શોષી લે છે, અને તેને પૃથ્વીની સપાટી સુધી પહોંચવા દેતું નથી.
તાપમાન નિયંત્રણ: વાતાવરણ પૃથ્વીના તાપમાનને સંતુલિત રાખવામાં મદદ કરે છે, અને ગ્રીનહાઉસ ગેસો પૃથ્વીને ગરમ રાખવામાં સહાય કરે છે.
પ્રાણવાયુની પૂર્તિ: વાતાવરણ પ્રાણવાયુ પૂરું પાડે છે, જેનાથી જીવન સંભવ બને છે.
જળચક્ર: વાતાવરણ જળચક્રને સપોર્ટ કરે છે, જેમાં બાષ્પીભવન, વર્ષા, અને પાણીનું વિતરણ થાય છે.
સૂર્યના પ્રકાશનો વિતરાણ: વાતાવરણ સૂર્યના પ્રકાશને વિતરણ કરે છે, જેનાથી પ્રકાશ અને તાપમાનનો સંતુલિત વિતરણ થાય છે.

4. વાયુમંડળના પ્રદૂષણ અને જોખમો

હવાનું પ્રદૂષણ: ઉદ્યોગો, વાહનો, અને અન્ય માનવ પ્રવૃત્તિઓ દ્વારા વાયુમંડળ પ્રદૂષિત થાય છે, જેના કારણે સ્વાસ્થ્ય માટે ખતરો થાય છે.
ઑઝોન છિદ્ર: કેટલાક દ્રવ્યો ozone સ્તરને નુકસાન પહોંચાડે છે, જેનાથી ozone છિદ્ર સર્જાય છે.
જળવાયુ પરિવર્તન: માનવકૃત્‍યોને કારણે જળવાયુમાં પરિવર્તન થઈ રહ્યું છે, જે પૃથ્વીના તાપમાનમાં વધારો અને પર્યાવરણીય સમસ્યાઓનું કારણ છે.

5. વાતાવરણનું સંરક્ષણ

હવાનું પ્રદૂષણ ઓછું કરવા: વાહન વિસર્જન નિયંત્રણ, ઉદ્યોગોના ઉત્સર્જનમાં ઘટાડો, અને સ્વચ્છ ઉર્જાનો ઉપયોગ.
ઑઝોન સ્તરની સુરક્ષા: CFCs અને અન્ય હાનિકારક દ્રવ્યોના ઉપયોગમાં ઘટાડો.
વન સંગ્રહ અને વૃક્ષારોપણ: વૃક્ષો અને વન્યજીવનના સંરક્ષણથી વાયુમંડળમાં ઓક્સિજનના સ્તરને જાળવી રાખવા.

6. વાતાવરણનું ભવિષ્ય

ઉપાય: જો માનવજાત દ્વારા વાતાવરણના સંરક્ષણના પ્રયત્નો વધુ સઘન બનાવવામાં આવે, તો જળવાયુ પરિવર્તન અને હવામાન પ્રદૂષણના જોખમો ઓછા કરી શકાય છે.