પંચતંત્ર ગુજરાતી વાર્તા
સિંહ અને ઉંદર
એક ગરમીના દિવસે જંગલનો સિંહ પોતાનાં ગુફામાં ઊંઘી રહ્યો હતો. એ સમયે, એક નાનકડો ઉંદર રમતાં રમતાં એના શરીર પર ચડી ગયો. સિંહની ઊંઘ તૂટી ગઈ અને તે ગુસ્સેથી ઉંદરને પકડી લેતો કહેવા લાગ્યો, “નાનકડી જીવ, તું મને જાગી ઉઠાવસે? હવે હું તને ખાઈ જઈશ!”
ઉંદર ડરાઈ ગયો, પણ તે વીનંતી કરવા લાગ્યો, “મહેરબાની કરીને મને છોડો. એક દિવસ હું તમારું કાંઈક મદદ કરીશ.” સિંહ આ વાત સાંભળીને હસી પડ્યો, પણ તેને ઉંદરની નિર્દોષતા ગમી, અને તેણે તેને છોડી દીધો.
કેટલાક દિવસો પછી, શિકારીઓએ જાળ ગૂંથી સિંહને ફસાવી લીધો. તે જોર જોરથી ગર્જના કરવા લાગ્યો. ઉંદર એ અવાજ સાંભળીને ત્યાં દોડી આવ્યો. તેણે ઝડપથી પોતાનાં નાનકડા દાંતોથી જાળને કાપવા માંડ્યું અને થોડા જ સમય પછી સિંહ મુક્ત થયો.
સિંહે સમજ્યું કે નાનકડી મદદ પણ એક દિવસ મોટી બની શકે. તે ઉંદરનો આભાર માની બોલ્યો, “તારા પર વિશ્વાસ ન રાખ્યો હોત તો આજે હું અહીં ફસાયો જ હોત!”
આ વાર્તા આપણને શીખવે છે કે કોઈ પણ નાનો કે મોટો નથી. સારા કાર્ય અને સહાનુભૂતિનો વળતો પ્રભાવ અવશ્ય મળે છે.
સસલું અને કાચબો
એક સમયની વાત છે. એક ઘમંડયુક્ત સસલું અને ધીમી ગતિથી ચાલતો કાચબો જંગલમાં રહેતા હતા. સસલાને પોતાની ઝડપ પર ખુબ જ ઘમંડ હતો. તે હંમેશા કાચબાનો મજાક ઉડાવતું અને કહેતું, “અરે કાચબા, તું એટલો ધીમો કેમ છે? તું કોઈપણ દોડમાં મને કદી હરી શકતો નથી!”
કાચબાએ શાંતિથી જવાબ આપ્યો, “હું ધીમો છું, પણ જો પ્રયત્ન કરું તો તારી સામે પણ જીત મેળવી શકું.” સસલાને આ વાત પર હાસ્ય આવી ગયું અને તેણે કાચબાને દોડની પડકાર આપી. કાચબાએ પણ નિશ્ચયપૂર્વક તેને સ્વીકાર્યો.
નિર્ધારિત દિવસે દોડ શરૂ થઈ. સસલાએ ઝડપી ગતિએ દોડવાની શરૂઆત કરી, જ્યારે કાચબો ધીમી ગતિએ આગળ વધતો રહ્યો. સસલાને લાગ્યું કે કાચબો તો ખૂબ પાછળ છે, તો તેણે થોડી મજાની ઊંઘ લેવા માટે એક ઝાડ નીચે આરામ કરવાનું નક્કી કર્યું.
બીજી તરફ, કાચબો સતત ધીમી પણ નિરંતર ગતિએ આગળ વધતો રહ્યો. થોડા સમય પછી, તે ધીરે-ધીરે સસલાને પાછળ છોડીને સમાપન રેખા સુધી પહોંચી ગયો. જ્યારે સસલાની ઊંઘ તૂટી, ત્યારે તેને ખબર પડી કે કાચબો પહેલેથી જ જીત મેળવી ચૂક્યો હતો.
આ વાતથી આપણને શીખ મળે છે કે સતત પ્રયત્ન અને ધીરજ રાખીને પણ મોટી સફળતા મેળવી શકાય. માત્ર ઝડપ જ કામ આપતી નથી, સંકલ્પ અને શ્રમ પણ એટલાજ મહત્વના છે.
સિંહ અને ચાર મિત્રો
એક વખતની વાત છે. એક મોટા જંગલમાં ચાર સારા મિત્રો રહેતા હતા – હરણ, કાચબો, કાગડો અને ઉંદર. તેઓ હંમેશા સાથે રહેતા અને એકબીજાની મદદ કરતા.
એક દિવસ, એક ભૂખ્યો સિંહ શિકારની શોધમાં જંગલમાં ફરતો હતો. તેને હરણ દેખાયું અને તે તેના પાછળ દોડવા લાગ્યો. હરણ ઝડપથી કૂદકાં મારતા ભાગી ગયું અને એક સુરક્ષિત જગ્યાએ છુપાઈ ગયું. સિંહ નિષ્ફળ રહ્યો અને ગુસ્સે થઈ ગયો.
સિંહ પછી એક નદી પાસે પહોંચ્યો, જ્યાં કાચબો ધીમે ધીમે ચાલતો હતો. સિંહે તરત જ તેને પકડવાની કોશિશ કરી, પરંતુ એ સમયે કાગડો ત્યાં ઉડીને આવ્યો અને સિંહની આંખમાં ચૂંચો મારીને તેને ભટકાવી દીધો. તે જ સમયે, ઉંદર પણ ઝડપથી આવ્યો અને કાચબાના પગની બાંધેલી ખાલ ખૂંટી નાખી. કાચબો તરત જ પાણીમાં ખસી ગયો.
સિંહે જોયું કે આ ચારેય મિત્રો એકબીજાની મદદથી બચી રહ્યા છે. તે સમજી ગયો કે એકતામાં શક્તિ છે. તેણે નક્કી કર્યું કે હવે તેને શિકાર કરતા વધુ સતર્ક રહેવું પડશે.
આ વાર્તા આપણને શીખવાડે છે કે સાચા મિત્રો મુશ્કેલીમાં એકબીજાની મદદ કરે અને એકતા હંમેશા શક્તિ લાવે.
શિયાળ અને દુર્બળ સિંહ
એક ઘનઘોર જંગલમાં એક સિંહ રહેતો હતો. તે એક સમયનો તાકતવર રાજા હતો, પણ હવે વૃદ્ધ અને દુર્બળ થઈ ગયો હતો. શિકાર પકડવા માટે તેની તાકાત ઓછી પડી ગઈ હતી, અને ભુખે પીડાય તેવા દિવસો પણ આવ્યા.
એક ચાલાક શિયાળે આ જોયું અને વિચાર્યું, “જો હું આ સિંહની સેવા કરું, તો તે મને પણ ખાવાનું આપશે.” તે સિંહ પાસે ગયો અને કહ્યું, “રાજા, હું તમારું દાસ બની તમારી સેવા કરવા તૈયાર છું. હું તમારા માટે શિકાર લાવીશ.”
સિંહે શિયાળની વાતમાં સહમતિ દર્શાવી. શિયાળ રોજ જંગલમાં ફરતો અને કોઈ નબળું પ્રાણી શોધી લાવતો. એકવાર તેણે એક અવસર જોયો અને એક મૂર્ખ ગધેડાને કહ્યું, “આ સિંહ મહારાજ પાસે જાઓ, તેઓ તમને મહાન લાભ આપશે.” ગધેડો શિયાળની વાતમાં આવી ગયો અને સિંહ પાસે પહોંચ્યો. સિંહે તરત જ તેનો શિકાર કરી લીધો.
આ રીતે શિયાળ દરરોજ કોઇકને ભૂલમાં મુકીને સિંહ પાસે લાવ્યો અને પોતાનો હિસ્સો મેળવતો. થોડા દિવસો બાદ, શિયાળે વિચાર્યું, “હવે સિંહ વધુ જર્જરિત થઈ ગયો છે. હવે જો તે મરી જાય, તો હું આ જંગલનો રાજા બની શકીશ.”
શિયાળે સિંહને ધીમે ધીમે ભૂખમરો રાખ્યો અને પોતે ગુપ્ત રીતે ખાવા લાગ્યો. અંતે, સિંહ ખૂબ કમજોર થઈ ગયો અને મૃત્યુ પામ્યો.
આ વાર્તા શીખવે છે કે ચાલાકી ક્યારેક તમારા જ નુકસાનનું કારણ બની શકે. દગો આપનારા વ્યક્તિઓ લાંબા સમય સુધી ટકી શકતા નથી.
બુદ્ધિશાળી કાગડો
એક ગરમ ઉનાળાની બપોર હતી. તડકાનું પ્રખર તેજ પથ્થર સુધી ગરમ કરી રહ્યું હતું. એક કાગડો લાંબા સમયથી ઉડતો હતો અને ખૂબ જ તરસ્યો હતો. તેને ક્યાંય પાણી મળતું ન હતું. પંખીઓ માટે પાણી શોધવું મુશ્કેલ થઈ ગયું હતું.
કાગડો ફુરસદ નહીં લેતો, તે સતત પાણી શોધવા માટે ઈચ્છિત હતો. થોડા સમય પછી, તે એક બગીચામાં ઉતર્યો. ત્યાં તેણે એક માટીના મટકાને જોયો, જેની અંદર થોડું પાણી હતું. કાગડાએ મટકાની અંદર જોઈને પાણી પીવાનો પ્રયત્ન કર્યો, પણ તેની ચાંચ પાણી સુધી પહોંચી નહીં.
કાગડો થોડો ખીજાઈ ગયો, પણ તે ચતુર અને બુદ્ધિશાળી હતો. તેણે વિચાર્યું, “જો હું સીધું પાણી ન પી શકું, તો કંઈક ઉપાય કરવો પડશે.”
કાગડો આસપાસ જોયું અને તેમાંથી નાની નાની કંકરીઓ ઉઠાવી મટકામાં નાખવા લાગ્યો. એક પછી એક કંકરીઓ મટકામાં પડતી ગઈ અને પાણી ધીમે ધીમે ઉપર આવતું ગયું. થોડીવાર પછી, પાણી એટલુ ઉપર આવી ગયું કે કાગડાની ચાંચ આસાનીથી પાણી સુધી પહોંચી ગઈ.
કાગડે પાણી પીધું અને તેની તરસ બુઝાવી. પછી તે ખુશ થઈને ઊંચે ઉડી ગયો.
આ વાર્તા શીખવે છે કે તકલીફોનો સાચો ઉકેલ બુદ્ધિ અને ધીરજથી શક્ય છે. મુશ્કેલી આવે ત્યારે હૈયાશી નથી થવું, પણ યોગ્ય માર્ગ શોધવો જોઈએ.
બુદ્ધિમાન વાંદરા અને કૂતરો
એકવાર એક જંગલ પાસે એક નાનું ગામ હતું. ગામમાં એક મહેલ હતો, જ્યાં રાજા રહેતા હતા. મહેલની આસપાસ એક સુંદર બગીચો હતો, જ્યાં ઘણાં પંખીઓ અને પ્રાણીઓ રમતા હતા. બગીચામાં એક વાંદરો અને એક કૂતરો રહેતા હતા. વાંદરો ખૂબ બુદ્ધિશાળી અને ચતુર હતો, જ્યારે કૂતરો રાજાને અતિ વફાદાર હતો.
એક દિવસ, રાજાએ એક ભવ્ય ભોજનનું આયોજન કર્યું. મહેલમાં ઘણાં મહેમાનો આવ્યા હતા. રસોઈયાએ સ્વાદિષ્ટ વાનગીઓ બનાવવાની તૈયારી શરૂ કરી. પરંતુ રાત્રે એક દુષ્ટ ચોર મહેલમાં ઘૂસ્યો. તેની નજર રાજાના ખજાનાપેટી પર પડી. તે ખુશ થઈ ગયો અને ધીમે ધીમે ખજાનાને ખોલવાનો પ્રયાસ કરવા લાગ્યો.
વાંદરાએ તે દ્રશ્ય જોયું અને તરત જ કૂતરાને કહ્યું, “મિત્ર, તું રાજાની રક્ષા માટે અહીં છે, પણ જો તું વધુ સાવચેત રહેશે, તો તારો રાજા વધુ સલામત રહેશે.”
કૂતરાએ પૂછ્યું, “શું થયું, વાંદરાભાઈ?”
વાંદરાએ કહ્યું, “હું એક શડયંત્ર જોઈ રહ્યો છું. એક અજાણ્યો માણસ ખજાનાની નજીક છે. કદાચ તે ચોર હોઈ શકે!”
કૂતરાએ તરત જ ભસવાનું શરૂ કર્યું. ભયાનક અવાજ સાંભળીને ચોર ડરી ગયો અને ત્યાંથી ભાગી ગયો. થોડીવારમાં, રક્ષકો ત્યાં પહોંચ્યા અને કૂતરાને અભિનંદન આપ્યું.
રાજાએ કૂતરાને શાબાશી આપી અને વાંદરાની ચતુરાઈ જોઈને તેને પણ પ્રસન્નતા દર્શાવી. કૂતરો અને વાંદરા બંનેના સહકારથી રાજમહેલ સુરક્ષિત રહી શક્યું.
આ વાર્તા શીખવે છે કે ચતુરાઈ અને વફાદારી સાથે કામ કરવામાં આવે, તો દરેક સમસ્યા હલ થઈ શકે.
સાચા મિત્રની ઓળખ
એક વખતની વાત છે. એક ઘનિષ્ઠ જંગલમાં બે સારા મિત્રો, અનિલ અને વિનય, એકસાથે રહેતા હતા. તેઓ બાળપણથી જ સારા મિત્ર હતા અને એકબીજાની દરેક મુશ્કેલીમાં સાથ આપતા હતા. એક દિવસ બંને મિત્રોએ એકબીજાની મજબૂતિની પરિક્ષા લેવા માટે જંગલમાં પ્રવાસ પર જવાનો વિચાર કર્યો.
તેઓ સાથેમાં જંગલમાં ભટકતા હતા. માર્ગ પર સુંદર ફૂલો, પહોળા વૃક્ષો અને ગાઈતાં પક્ષીઓ જોવા મળ્યા. બંનેને ખુબ આનંદ આવી રહ્યો હતો, પણ થોડીવારમાં જંગલ વધુ ઘાટો અને ભયાનક બનતો ગયો.
ત્યાં એક જંગલી ભાલું તેમની સામે આવ્યું. ભયના માર્યા બંનેના હાથ-પગ કંપવા લાગ્યા. અનિલને તરત જ એક વૃક્ષ દેખાયું અને તે ઝડપથી daarop ચઢી ગયો. તેને વિનયની ચિંતા નહોતી. વિનય એપ્રમાણે એકલો ઊભો રહી ગયો. તે સમજી ગયો કે તે તો વૃક્ષ પર ચડી શકતો નહોતો.
વિનયે તરત જ એક યુક્તિ અજમાવી. તેણે પોતાનું શ્વાસ રોકી લીધો અને જમીન પર સુઈ ગયો. ભાલું તેની નજીક આવ્યું અને તેને સૂંઘવા લાગ્યું. ચુંકી ભાલું મૃતજીવોને સ્પર્શ કરતું નથી, તે વિનયને મરેલો સમજીને ત્યાંથી હલ્યો અને જંગલમાં પાછો ફર્યો.
ભાલું જતાં જ અનિલ વૃક્ષ પરથી નીચે ઊતરી આવ્યો અને વિનયને પૂછ્યું, “ભાઈ, તે ભાલું તારા કાને શું બોલી ગયું?”
વિનય સ્મિત કરીને બોલ્યો, “ભાલું એ કહ્યું કે ખોટા મિત્રોને કદી ન વ્હાલા પડતા!”
આ વાર્તા શીખવે છે કે સાચો મિત્ર મુશ્કેલીમાં સાથ છોડી દેતો નથી, પણ તમારી સાથે દટસખટ ઉભો રહે છે.
Panchatantra Story In Gujarati
એકતા માં શક્તિ છે
એક ગામમાં ચાર ખેડૂત ભાઈઓ રહેતા હતા. તેઓ હંમેશા ઝગડા કરતા અને એકબીજાથી ઈર્ષ્યા રાખતા. તેમની આ નિષ્ફળ એકતાને જોઈને તેમનો વૃદ્ધ પિતા ચિંતિત હતો. એક દિવસ પિતાએ તેઓને એક મહત્વપૂર્ણ શિખામણ આપવાનું નક્કી કર્યું.
એક સવારે, પિતાએ ચારેય ભાઈઓને બોલાવ્યા અને તેમને એક એકકઠી લાકડીઓનો ઘણો આપ્યો. પિતાએ કહ્યું, “આ લાકડીઓનો પૂળો તોડીને બતાવો.” ચારેય ભાઈઓએ પૂરજોશમાં કોશિશ કરી, પણ કોઈ લાકડીઓનો પૂળો તોડી શક્યું નહીં.
પછી પિતાએ પૂળો ખોલીને એક-એક લાકડી ભાઈઓને આપી અને તોડી બતાવવા કહ્યું. હવે દરેકે સરળતાથી પોતાની લાકડી તોડી નાખી. પિતાએ હસીને કહ્યું, “જો તમે એકલાં રહેશો તો તમે સરળતાથી તૂટી જશો, પણ એકતા રાખશો તો કોઈ તમારું કંઈ કરી શકશે નહીં.”
આ વાત ભાઈઓના મનમાં બેસી ગઈ, અને ત્યારથી તેઓએ એકતા સાથે જીવવાનું શરૂ કર્યું. તેમની ખેતી પણ વધુ સફળ થઈ અને ગામમાં તેમનું નામ માનથી લેવામાં આવવા લાગ્યું.
આ વાર્તા શીખવે છે કે એકતા એ સૌથી મોટી શક્તિ છે. જ્યારે લોકો એકસાથે રહે છે, તો કોઈપણ મુશ્કેલીને પરાજય આપી શકાય.
તત્વજ્ઞાન અને ન્યાય
એક સમયે, એક સદાચારી રાજા પોતાના રાજ્યમાં ન્યાય અને સત્યના માર્ગે ચાલતો હતો. તે હંમેશા ધાર્મિક તત્વો પર ધ્યાન આપતો અને રાજ્યની પ્રજા માટે સારા નિર્ણય લેતો. તેના રાજ્યમાં એક વિદ્વાન તત્વજ્ઞાની રહેતા, જે લોકશિક્ષણ અને સદાચાર માટે પ્રસિદ્ધ હતા.
એક દિવસ, રાજાની સભામાં એક ગરીબ ખેડૂત રડી રહ્યો હતો. તેણે ફરીયાદ કરી કે એક ધનવાન વેપારીએ તેના ખેતરની જમીન છીનવી લીધી છે. વેપારી શક્તિશાળી હતો, અને તેની સામે કોઈ ઊભું રહી શકતું નહોતું.
રાજાએ તત્વજ્ઞાનીને બોલાવી અને પૂછ્યું, “સાચો ન્યાય શું છે?”
તત્વજ્ઞાનીએ હસીને કહ્યું, “ન્યાય એ છે કે સત્યને ઓળખીને યોગ્ય નિર્ણય લેવો. જો ન્યાય અન્યાયમાં બદલી જાય, તો તે ન્યાય નથી, એ તો એક દમન છે.”
આ સાંભળીને રાજાએ જમીનનું યોગ્ય તપાસ કરાવી. તે જાણવા મળ્યું કે ખેડૂત સાચો હતો. રાજાએ તરત જ જમીન ખેડૂતને પરત આપી અને વેપારીને સજા આપી.
આ ઘટના બાદ, સમગ્ર રાજ્યમાં રાજાની ન્યાયપ્રિયતા અને તત્વજ્ઞાનની સમજણની પ્રસંશા થવા લાગી. પ્રજાએ નક્કી કર્યું કે જ્યારે પણ કોઈ મુશ્કેલી આવે, ત્યારે સત્ય અને ન્યાયના માર્ગે જ ચાલવું જોઈએ.
આ વાર્તા શીખવે છે કે તત્વજ્ઞાન અને ન્યાય હંમેશા સાથે રહેવા જોઈએ. જો તત્વજ્ઞાન વગર ન્યાય થાય, તો તે અધૂરો હોય, અને જો ન્યાય વગર તત્વજ્ઞાન હોય, તો તે નિષ્ફળ સાબિત થાય.
સૌંદર્ય અને બુદ્ધિની લડાઈ
એક સમયે, એક રાજ્યમાં બે બહેનો રહેતી હતી – એકનું નામ સુન્દરી અને બીજીનું નામ વિદુષી. સુન્દરી ખૂબ જ સુંદર હતી, અને તેના સૌંદર્યની પ્રશંસા આખા રાજ્યમાં થતી. જ્યારે વિદુષી બહુ સુંદર ન હતી, પણ તે ખૂબ જ બુદ્ધિશાળી અને જ્ઞાનવાન હતી.
એક દિવસ, બંને બહેનો વચ્ચે તર્ક થઈ ગયો. સુન્દરીએ કહ્યું, “સૌંદર્ય જ માણસની સાચી ઓળખ છે. જો કોઈ સુંદર હોય, તો દુનિયા તેને વખાણે છે, પ્રેમ કરે છે અને બધાં કિસ્મતવાળા માનવે છે.”
વિદુષીએ હસીને જવાબ આપ્યો, “સૌંદર્ય તાત્કાલિક છે, પણ બુદ્ધિ એ ચિરસ્થાયી છે. સુંદરતા માત્ર આંખોને મોહી શકે, પણ બુદ્ધિ હૃદય અને મનને જીતે છે.”
આ ચર્ચાને નિરાકાર કરવા, તેઓ રાજદરબારમાં ગયા અને રાજાને પૂછ્યું કે બંનેમાં કોણ વધુ મહત્ત્વનું છે.
રાજાએ એક પરીક્ષા રાખી. તેણે બંને બહેનોને એક અજાણ્યા ગામમાં મોકલવા કહ્યું, જ્યાં કોઈ તેમને ઓળખતું ન હતું. સુન્દરી પોતાની સુંદરતા પર વિશ્વાસ રાખીને ગઇ, જ્યારે વિદુષી જ્ઞાન અને બુદ્ધિ પર વિશ્વાસ રાખીને ગઇ.
ગામમાં, લોકો સુન્દરીના સૌંદર્યને જોઈને પ્રભાવિત થયા, પણ જ્યારે તેને કોઈ અગત્યનું કામ કરવાનું આવતું, ત્યારે લોકો નિરાશ થવા લાગ્યા. બીજી તરફ, વિદુષીએ પોતાની બુદ્ધિથી લોકોને મદદ કરી, તેમના પ્રશ્નોનો ઉકેલ લાવ્યો, અને ટૂંક સમયમાં આખું ગામ તેને માન આપવા લાગ્યું.
તેમણે જ્યારે પાછા આવીને રાજાને આ અનુભવ કહ્યું, ત્યારે રાજાએ હસીને કહ્યું, “સૌંદર્ય નજરને મોહી શકે, પણ બુદ્ધિ જીવન બનાવે છે. એક સમય પછી સૌંદર્ય ઢળી જાય છે, પણ જ્ઞાન અને બુદ્ધિ હંમેશા વિકાસ પામે છે.”
આ વાર્તા શીખવે છે કે હકીકતમાં બુદ્ધિ અને જ્ઞાનની શક્તિ ઘણી વધુ મહત્વની છે. સુંદરતા તાત્કાલિક ધ્યાન ખેંચી શકે, પણ અંતે બુદ્ધિ અને જ્ઞાન જ માણસને સફળ અને સમ્માનિત બનાવે છે.
સિંહ અને ન્યાયપ્રિય રાજા
એક સમયે, એક રાજ્યોમાં રાજા વિક્રમસિંહ રાજ કરતો હતો. તે ખૂબ ન્યાયપ્રિય અને દયાળુ રાજા હતો. પ્રજાને કોઈ પણ અઘટિત ઘટના થાય, તો રાજા તે અંગે તત્કાળ ન્યાય આપતા.
એક દિવસ, રાજાના રાજ્યમાં એક વનપ્રદેશમાં ખળભળાટ મચી ગયો. એક સિંહે ઘણા પશુઓનો શિકાર કર્યો અને લોકોમાં ભયનો માહોલ ફેલાયો. ગામલોકો ડરીને રાજાના દરબારમાં પહોંચ્યા અને ફરીયાદ કરી, “મહારાજ, આ સિંહ ખૂબ જ ભયંકર છે. તે અમારું પશુધન ખાઈ રહ્યો છે અને હજી વધુ નુકસાન કરવાના ત્રાસમાં છે.”
રાજાએ વિચાર્યું કે સિંહ પ્રકૃતિનો એક ભાગ છે અને કદાચ ભૂખ્યા હોવાથી આ કૃત્ય કરી રહ્યો છે. રાજાએ તરત જ પોતાની સેના સાથે વનપ્રદેશ તરફ પ્રસ્થાન કર્યું. ત્યાં જઈને તેણે સિંહને બોલાવ્યો, “હે જંગલના રાજા! તું આમ નિર્દોષ પ્રાણીઓનો શિકાર શા માટે કરી રહ્યો છે?”
સિંહ બોલ્યું, “મહારાજ, મને શિકાર કરવાની ટેવ છે, પણ છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી જંગલમાં કોઈ શિકાર મળતો નથી. ભૂખથી ત્રસ્ત થઈને મેં ગામના પશુઓ પર હુમલો કર્યો. હું દોષી નથી, હું માત્ર જીવતો રહેવા માટે આ બધું કરું છું.”
રાજાએ વિચાર્યું અને હૂંફાળું હસ્યું, “હું જાણું છું કે તું નિર્દોષ છે, પણ તારા કારણે પ્રજાને પણ નુકસાન થાય એ યોગ્ય નથી. હું તારા માટે એક ઉપાય કરું.”
રાજાએ તુરંત જંગલમાં શિકાર માટે એક નક્કર વ્યવસ્થા કરી. તેણે પોતાના સૈનિકોને આદેશ આપ્યો કે પ્રત્યેક દિવસ સિંહ માટે ખોરાકની વ્યવસ્થા કરવામાં આવે, જેથી તે ગામમાં કોઈ નુકસાન ન કરે.
આ નિર્ણયથી બધાં ખુશ થઈ ગયા. પ્રજાને સિંહનો ભય રહ્યો નહીં, અને સિંહને પણ ભૂખ મારવી ન પડી. રાજાનું ન્યાયપ્રિય સ્વભાવ ફરી એકવાર સાબિત થયું કે જો તટસ્થતા અને બુદ્ધિથી કામ લેવામાં આવે, તો દરેક સમસ્યાનો ઉકેલ શક્ય છે.
લાલચી વેપારી અને ગધેડો
એક સમયની વાત છે. એક ગામમાં એક લાલચી વેપારી રહેતો હતો. તે મીઠું, અનાજ અને અન્ય વસ્તુઓ લેવી-વેચવી કરતો. વેપારી પાસે એક ગધેડો હતો, જે તેના માટે ભારે વજન વહન કરવાનો કામ કરતો.
એક દિવસ, વેપારી પોતાના ગધેડા સાથે શહેર જવા નીકળ્યો. ગધેડાના પીઠ પર મીઠાના મોટા થેલો બાંધવામાં આવ્યા હતા. માર્ગમાં તેમને એક નદી પસાર કરવાની હતી. જેમ જ ગધેડો નદીના મધ્યમાં પહોંચ્યો, તેમ તેનો પગ લપસી ગયો અને તે પાણીમાં પડી ગયો.
જેમ જ તે ઊભો થયો, તેણે અનુભવ્યું કે તેનો ભાર ઘણો હલકો થઈ ગયો છે. તે સમજી ગયો કે પાણીમાં પડવાથી મીઠું ઓગળી ગયું, અને તેને ઓછું વજન ઊંચકવું પડ્યું. તેને આ ચતુરાઈ ગમી ગઈ.
અગલી વખત ફરી વેપારી તેને મીઠાનો જ ભાર લદાવી નદી પાર કરાવી રહ્યો હતો. ગધેડાએ આ યુક્તિ ફરી અજમાવી અને નદીમાં બેસી ગયો. ફરી મીઠું ઓગળી ગયું, અને તેનું કામ સરળ થઈ ગયું.
વેપારી તરત જ ગધેડાની ચાલાકી સમજાઈ ગયો. તેને શીખવાડવાનું નક્કી કર્યું. બીજા દિવસે તેણે ગધેડા પર મીઠા બદલે કપાસના થેલા લાદ્યા. ગધેડાએ પોતાની જૂની યુક્તિ અજમાવી અને નદીમાં બેસી ગયો. પરંતુ આ વખતે પાણીમાં પડતાં કપાસ ભીનું થઈ ગયું અને ઘણું ભારે બની ગયું.
હવે ગધેડાને સમજાઈ ગયું કે બુદ્ધિથી પણ વધુ મહેનત મહત્વની છે. લાલચી વેપારી પણ હસ્યો અને ગધેડાને મીઠાઈ આપી કહી દીધું, “બુદ્ધિ સારી છે, પણ વાંકી બુદ્ધિ હંમેશા મુશ્કેલી લાવે.”
આ વાર્તાથી સાબિત થાય છે કે ચતુરાઈ સારી છે, પણ ખોટી યુક્તિ વારંવાર અજમાવવાથી નુકસાન થઈ શકે.
