નવી વાર્તા ગુજરાતી

નવી વાર્તા ગુજરાતી

સત્યની જીત

એક વખતની વાત છે, એક નાના ગામમાં વિજય નામનો એક પ્રામાણિક અને દયાળુ યુવાન રહેતો હતો. તે હંમેશા સત્ય અને ન્યાયના માર્ગે ચાલતો. ગામના બધા લોકો તેને સન્માન આપતા, પણ કેટલાક લોભી અને સ્વાર્થી લોકો તેના પ્રતિ દ્વેષ રાખતા.

એક દિવસ ગામના જમીનદારની કિંમતી વસ્ત્રો ભરેલી થેલી ખોવાઈ ગઈ. ગામમાં ચકચાર મચી ગઈ. જમીનદારે ઘોષણા કરી કે જે પણ આ થેલી પાછી લાવશે, તેને મોટો ઈનામ મળશે. એ જ દિવસે વિજયને રસ્તા પર આ થેલી મળી. તેણે ખોલીને જોયું, તો અંદર કિંમતી કપડા અને રત્ન હતા.

વિજય સરળતાથી આ ધન રાખી શકે તેમ હતો, પણ તેણે સત્ય અને ઈમાનદારીને પસંદ કરી. તે સીધો જમીનદાર પાસે ગયો અને થેલી પાછી આપી દીધી. જમીનદાર ખૂબ ખુશ થયો અને વિજયની ઈમાનદારીની પ્રશંસા કરી. પરંતુ ગામના કેટલાક લોભી માણસોને આ વાત પસંદ ન આવી. તેઓ ઈર્ષાથી તેને બદનામ કરવા માટે જુઠ્ઠા આક્ષેપો લગાવવાના પ્રયત્નો કરવા લાગ્યા.

જમીનદાર પણ એક સમજી શકાય તેવો માણસ હતો. તે જાણતો હતો કે વિજય એક સત્યનિષ્ઠ વ્યક્તિ છે. તે ગામના વડીલોને સાથે લઈને સત્યની તપાસ કરવા લાગ્યો. અંતે જુઠ્ઠા આરોપ લગાવનાર લોકોનો ભેદ ખુલી ગયો અને તેમનો અસલી ચહેરો ગામ સમક્ષ આવ્યો. વિજયની સત્યનિષ્ઠતા આખા ગામ માટે એક ઉદાહરણ બની.

આ ઘટનાએ સાબિત કર્યું કે ચડઉ-ઉતાર વચ્ચે પણ અંતે સત્યની જીત જ થાય છે. સમય ભલે કેટલો પણ ખરાબ હોય, સત્ય હંમેશા ઉજાગર થાય છે અને સત્યનિષ્ઠ વ્યક્તિનો વિજય જ થાય છે.

ઈમાનદાર લાકડહારો

એક વખતની વાત છે, એક નાના ગામમાં રમેશ નામનો એક ગરીબ લાકડહારો રહેતો હતો. તે રોજ જંગલમાં જઈને લાકડીઓ કાપતો અને ગામમાં વેચી પોતાનું ગુજરાન ચલાવતો. ભલે તે ગરીબ હતો, પણ સત્યનિષ્ઠતા અને ઈમાનદારી એના જીવનના મુખ્ય ગુણ હતા.

એક દિવસ, જ્યારે રમેશ નદી પાસે એક ઝાડ કાપી રહ્યો હતો, ત્યારે અચાનક તેની લાકડીની કુહાડી હાથમાંથી છૂટી નદીમાં પડી ગઈ. પાણી ખૂબ ઉંડુ હતું, તેથી તે ખૂબ ચિંતિત થઈ ગયો. એજ સમયે, એક જાદૂઈ દેવતા નદીમાંથી પ્રગટ થયા અને પૂછ્યું, “શું થયું છે, બેટા?”

રમેશે નમ્રતા પૂર્વક જવાબ આપ્યો, “હે દેવ, મારી એક માત્ર કુહાડી નદીમાં પડી ગઈ છે. મારા જીવનનુ એક માત્ર સાધન છે, જો તે નહીં મળે તો હું કેમ કામ કરી શકીશ?”

દેવતા હસ્યા અને પાણીમાં સમાઈ ગયા. થોડી ક્ષણોમાં તેઓ એક સોનાની કુહાડી લઈને આવ્યા અને પૂછ્યું, “શું આ તમારી કુહાડી છે?”

રમેશે તરતજ ઈનકાર કર્યો, “ના, મારું જીવન સામાન્ય છે. મારી કુહાડી સોનાની નહોતી.”

દેવતા ફરી પાણીમાં ગયા અને ચાંદીની કુહાડી લઈને આવ્યા. રમેશે ફરી ઈનકાર કર્યો. અંતે, દેવતા ખરેખર તેની લાકડીની કુહાડી લઈને આવ્યા. રમેશ ખૂબ ખુશ થયો અને કહ્યું, “હા, આ મારી સાચી કુહાડી છે!”

રમેશની ઈમાનદારી જોઈને દેવતાએ તેને ત્રણેય કુહાડીઓ ભેટ આપી. તે આનંદથી ઘર પર પરત ફર્યો. આ વાત ગામમાં ફેલાઈ, અને બધાને સમજાઈ ગયું કે ઈમાનદારીનો હંમેશા ઈનામ મળે છે.

ખોટું બોલવાનું પરિણામ

એક ગામમાં રાજુ નામનો એક નાનો છોકરો રહેતો હતો.રાજુ ખૂબ શરારતી હતો અને હંમેશા નકલી વાતો અને ખોટી વાતો બોલવાનો શોખીન હતો. તે ગામના લોકોને વારંવાર ફસાવીને મઝા લેતો.

એક દિવસ, તે ખેતરમાં ગયો અને જોરજોરથી ચીસો પાડવા લાગ્યો, “વાંચો! વાંસ! વાંસ આવ્યાં! બચાવો!” ગામના લોકો દોડીને ત્યાં આવ્યા, પરંતુ ત્યાં કોઈ વાંસ નહોતા. રાજુ ખૂબ હસ્યો અને બધી જગ્યાએ તેનુ મજાક ઉડાવ્યું. લોકો ગુસ્સે થઈ ગયા અને પાછા ગયા.

આવું જ થોડા દિવસ પછી ફરી થયું. રાજુએ ફરી ચીસો પાડ્યા અને ગામલોકો દોડી આવ્યા. આ વખતે પણ તે હસવા લાગ્યો અને મજાક ઉડાવ્યું. લોકો ખૂબ રિસાયા અને વિચાર્યું કે હવે તેને કોયે મદદ નહીં કરે.

કેટલાક દિવસો પછી, ખરેખર વાંસ ખેતરમાં આવી ગયા. રાજુ ગભરાઈ ગયો અને મદદ માટે જોરથી ચીસો પાડી, “વાંચો! સાચે વાંસ આવી ગયા!” પરંતુ ગામલોકોએ વિચાર્યું કે તે ફરી મજાક કરી રહ્યો છે અને કોયે જ તેની પાસે ગયો નહીં.

અંતે, વાંસે ખેતરમાં ખૂબ નુકસાન કર્યું, અને રાજુને સમજાઈ ગયું કે ખોટું બોલનાર વ્યક્તિ પર કદી પણ કોઈ વિશ્વાસ રાખતું નથી.

પ્રામાણિકતાની મહેક

એક વખતની વાત છે, એક નાના ગામમાં મોહન નામનો એક ગરીબ છોકરો રહેતો હતો. તે નાનપણથી જ પ્રામાણિક અને સદ્ગુણો ધરાવતો હતો. ભલે તેનો પરિવાર ગરીબ હતો, પણ તેણે કદીપણ ખોટો રસ્તો અપનાવ્યો નહીં.

એક દિવસ, મોહન રસ્તા પર જઈ રહ્યો હતો ત્યારે તેને જમીન પર એક ચમકતી થેલી પડીેલી જોવા મળી. તેનિ અંદર ગોલ્ડના સિક્કા હતા. કોઈ બીજાની મિલકતને પોતાના માટે લેવું તેનાથી ના થયું. તેણે વિચાર્યું કે “આ છેક કોઈ ગરીબ વ્યક્તિનો હોઈ શકે છે, જે માટે આ ખૂબ અગત્યનું હોઈ શકે.”

તે તરત જ ગામમાં જતો રહ્યો અને પત્ર લખાવીને ચર્ચમાં અને શાળામાં લગાવી દીધું કે “જેનો આ ખોવાયેલો થેલો છે તે મને મળવા આવો.” ઘણા લોકો આવ્યા, પણ મોહને એમને સાચી ઓળખ માટે પ્રશ્નો પૂછ્યા.

થોડા સમય પછી, એક વૃદ્ધ માણસ રડતો આવ્યો અને કહ્યું, “મારો થેલો ગુમાવાની વેદના મને વ્યાકુળ કરી રહી છે.” મોહને તેની ઓળખ પુષ્ટિ કરી અને થેલો પરત કરી દીધો. વૃદ્ધ માણસ ઘણો ખુશ થયો અને મોહનના પ્રામાણિક સ્વભાવથી પ્રભાવિત થઈ તેને સન્માન આપ્યું.

આ ઘટનાથી આખા ગામમાં મોહનની ઈમાનદારી અને પ્રામાણિકતા માટે પ્રશંસા થવા લાગી. લોકો એ સમજ્યું કે સંસાર માં પૈસાથી મોટી પ્રામાણિકતા અને સદગુણોની મહેક છે, જે સદાય સુગંધ ફેલાવતી રહે છે.

સંતોષમાં સુખ છે

એક પ્રસિદ્ધ રાજા હતો, જે પાસે અવિશ્વસનીય ધન, અઢળક ખજાનો અને અફાટ સત્તા હતી. તોયે, તે હંમેશાં અસંતુષ્ટ રહેતો. દરેક વખતે નવી ચીજો મેળવવાની લાલચ તેને એકદમ અસંતોષી બનાવતી. ભલે રાજયમાં શાનદાર મહેલો, ઉંચા દુર્ગ અને અનમોલ હીરા-માણિક હોય, પણ તેને અંદરથી શાંતિ અને આનંદ મળતો નહોતો.

એક દિવસ, રાજાએ એક દરબારીને પૂછ્યું, “સાચું સુખ શું છે?” દરબારીએ હસીને કહ્યું, “રાજન, આ પ્રશ્નનો જવાબ તમને એક ગરીબ ખેડૂત પાસેથી મળી શકે છે.”

રાજાએ તરત જ તે ખેડૂતને મળવા જવાનો વિચાર કર્યો. જંગલના એક ખૂણામાં એક નાનકડું ઘર હતું, જ્યાં એક ગરીબ ખેડૂત પત્ની અને બાળકો સાથે હસતો-ગાતો જીવન વિતાવી રહ્યો હતો. તે ખેતરમાં કામ કરતો, સાંજે પરિવાર સાથે ભોજન કરતો અને રાત્રે શાંતિથી ઊંઘી જતો.

રાજાએ પૂછ્યું, “તમે એટલા ગરીબ હોવા છતાં આટલા ખુશ કેમ છો?”

ખેડૂતે હસીને જવાબ આપ્યો, “મહારાજ, સુખ સંપત્તિમાં નથી, પરંતુ સંતોષમાં છે. મને જે મળે છે, તેનાથી હું ખુશ છું. લાલચ ના રાખું, મહેનત કરું, અને જે મળે તેનાથી સંતોષ માનું. તેથી જ હું હંમેશાં આનંદમાં છું.”

રાજાએ આ વાત સાંભળીને વિચાર્યું, “ખરેખર, મારું અસલી દુઃખ એ છે કે હું કદી સંતોષ માનતો નથી. જે નથી તે મેળવવા હું હંમેશા તરસતો રહું છું.”

આ સંજોગે રાજાને સાચી શીક્ષા મળી. તેણે સખત ભોગવટા પછી સમજૂતી કરી કે સાચું સુખ કોઈ વસ્તુઓમાં નથી, પરંતુ જે મળે તેમાં સંતોષ માનવામાં છે.

સાચું ધન શું છે?

એક સમયે, વિદ્યુતપુર નામના રાજ્યમાં એક ધનિક વેપારી રહેતો હતો. તે અનેક ખજાના અને સંપત્તિનો માલિક હતો. તેની પાસે અફાટ ઘર, નફાકારક વેપાર અને સેંકડો કામદાર હતા. પરંતુ હંમેશાં વધુ પૈસાની તલાશમાં રહેતા તે કદી સંતુષ્ટ નહોતો.

એક દિવસ, વેપારી એક વિદ્વાન સાધુના આશ્રમમાં પહોંચ્યો. તેણે સાધુને પ્રશ્ન કર્યો, “મારા કરતાં વધુ ધનિક કોણ છે? શું દુનિયામાં કોઈ વ્યક્તિએ ખરેખર સાચું ધન મેળવ્યું છે?”

સાધુએ હળવી મુસ્કાન સાથે જવાબ આપ્યો, “જો તું સાચું ધન જાણવા માંગે, તો ત્રણ સોનાના સિક્કા લઈને ગામના ત્રણ વ્યક્તિઓને આપ અને પછી પાછા મારી પાસે આવ.”

વેપારીએ સાધુના કહ્યા પ્રમાણે, સિક્કા લઈને રસ્તા પર ગયો. પહેલાં તેણે એક ગરીબ ભિખારીને સિક્કો આપ્યો. ભિખારીએ તરત જ આનંદથી સિક્કો ઉડાવી દીધો અને અપૂરતી વૃત્તિથી ફરી ભિક્ષા માંગવા લાગ્યો.

બીજાં સિક્કા માટે, વેપારી એક લોભી વ્યક્તિ પાસે ગયો. લોભીએ ખુશીથી સિક્કો લીધો, પણ તેનાથી સંતોષ ન હતો. તેને વધુ પૈસા મળવા જોઈએ તેવું લાગ્યું અને તેણે વધુ માંગવાનું શરૂ કર્યું.

છેલ્લો સિક્કો એક સદગૃહસ્થને આપ્યો. તેણે તે પૈસાથી અનાથ બાળકો માટે ભોજન બનાવ્યું. આખું ગામ તેની દયા અને ઉમરાને સલામ કરતું થયું.

વેપારી સાધુ પાસે પાછો ગયો અને બધું વર્ણન કર્યું. સાધુએ હસીને કહ્યું, “સાચું ધન માત્ર સિક્કા અને ખજાનાંમાં નથી, પરંતુ તારા સદગૃહસ્થ જેવા કરમમાં છે. જે પોતાના માટે નહીં, પણ અન્ય માટે ધન વાપરે, તે જ ખરેખર ધનિક છે.”

વેપારીએ આ વાત સમજી અને જીવનમાં સદભાવ અને દયાળુ હૃદય સાથે ધનનો ઉપયોગ કરવાનો સંકલ્પ લીધો. સાચું ધન એ છે, જે બીજાના હિત માટે વપરાય અને જેનાથી હૃદયમાં શાંતિ આવે.

વિશ્વાસ અને સદગુણ

એક સમયે, વિજયનગર નામના એક નાનકડા ગામમાં શ્રીધર નામનો એક ગરીબ કારીગર રહેતો હતો. તે શ્રમજીવી અને સદગુણોવાળો માણસ હતો. વિશ્વાસ એ તેનું સૌથી મોટું હથિયાર હતું. પોતાના કૌશલ્યથી તે લોકોએ આપેલા કામને પૂર્ણ કરતો અને હંમેશાં સત્યનિષ્ઠ રહેતો.

એક દિવસ, ગામમાં એક ધનિક વેપારી આવ્યો. તેને એક સુંદર કોતરણીવાળી લાકડીની ખુરસી બનાવવી હતી. અનેક કારીગરો તેની પાસે આવ્યા, પણ કોઈ તેની શરતો પ્રમાણે ખુરસી બનાવી શક્યું નહીં. પછી શ્રીધર પણ ત્યાં પહોંચ્યો. વેપારીએ તેને જોયો અને પ્રશ્ન કર્યો, “તમે ખરેખર આ કામ પૂરી સદ્વિશ્વાસથી કરી શકશો?”

શ્રીધરે સ્મિત સાથે જવાબ આપ્યો, “વિશ્વાસ અને મહેનત એ જ મારા સદગુણો છે. હું જે કરું, તેમાં શ્રેષ્ઠ પ્રયત્ન કરું.” વેપારીએ તેને કામ આપ્યું.

શ્રીધરે ધીરે ધીરે પોતાના હાથથી ખુરસી બનાવી. તેનું કામ અત્યંત સુંદર અને નિપુણ હતું. વેપારી તે ખુરસી જોઈને દંગ રહી ગયો. તે જાણતો હતો કે આ માણસમાં માત્ર કુશળતા જ નહીં, પણ સદવિશ્વાસ અને સદગુણોની મીઠી સુગંધ પણ હતી.

વેપારીએ શ્રીધરને બક્ષિસ આપી અને તેના ગામમાં તેની મહેનત અને ઇમાનદારીના વખાણ થવા લાગ્યા. શ્રીધરના સદગુણો અને વિશ્વાસના કારણે આખું ગામ તેને આદરથી જોવા લાગ્યું.

આ વાર્તાથી આપણે શીખી શકીએ કે વિશ્વાસ અને સદગુણ જીવનમાં સાચા સબંધો અને સફળતાની ચાવી છે. જે વ્યક્તિ સત્ય, મહેનત અને વિશ્વાસ સાથે કાર્ય કરે, તેને કદી કોઈ અવરોધ રોકી શકતું નથી.

રાજા અને ઈમાનદારીનો પરીક્ષાપત્ર

એક સમયની વાત છે. રાજપુરી નામના રાજ્યમાં વિજયસિંહ નામનો ન્યાયપ્રિય અને દયાળુ રાજા શાસન કરતો હતો. રાજાની ખૂબ સારી ખ્યાતિ હતી, પરંતુ એક દિવસ તેને વિચાર આવ્યો કે “મારા રાજ્યમાં કેટલા પ્રજાજનો ખરેખર ઈમાનદાર છે?” આ જાણવા માટે રાજાએ એક નવું યુક્તિપૂર્ણ પરીક્ષાપત્ર તૈયાર કર્યું.

રાજાએ રાજ્યમાં જાહેર કરાવ્યું કે “આજે દરબારમાં દરેક પ્રજાજન માટે એક વિશેષ તકોનો દિવસ છે. જે પણ વિજયસિંહના મહેલમાં આવશે, તેને સોનાની થેલી ભેટમાં મળશે.” આ સમાચાર રાજ્યભરમાં ફેલાઈ ગયા. દરેક વ્યક્તિ ખુશ થઈ ગઈ અને બીજા દિવસે હજારો લોકો મહેલ તરફ દોડી આવ્યા.

દરબારમાં એક વિશાળ કોઠી મુકવામાં આવી. દરેક વ્યક્તિએ તેના હાથમાં એક પોટલી ભરી લેવાની હતી. પરંતુ કોઠીનું ઢાંકણું બંધ હતું. રાજાએ સ્પષ્ટ કહ્યું કે “તમારે કોઠીનું ઢાંકણું ઉઘાડ્યા વગર જ જેટલું મળશે, એટલું લઈ જવું છે.”

કેટલાંક લોકોએ રાહ જોવી શરૂ કરી, તો કેટલાંક ઉત્સાહમાં આવી ગયા. કેટલાક શખ્સોએ ગેરકાયદેસર રીતે કોઠીનું ઢાંકણું ઉઠાવી સોનાની મુદ્રાઓ ભરી લીધી. પણ એક યુવક, named રામદાસ, ખાલી હાથ પાછો ફરી ગયો. રાજાએ તેને અટકાવ્યો અને પૂછ્યું, “તું હાથ ખાલી કેમ ફર્યો?”

રામદાસે નમ્રતાથી જવાબ આપ્યો, “મહારાજ, મારે ખોટું કામ નથી કરવું. તમે જે શરત મૂકી, તે મુજબ જ મેં કોઠી બહાર હાથ રાખ્યો, પણ મને કંઈ મળ્યું નહીં. તેથી હું ખાલી ગયો.”

રાજા વિજયસિંહ ખુશ થઈ ગયા. તેઓ સમજી ગયા કે રામદાસ સત્યનિષ્ઠ અને ઈમાનદાર વ્યક્તિ છે. રાજાએ બધા રાજ્યોમાં ઈમાનદારીના મહત્વની ઘોષણા કરી અને રામદાસને પુરસ્કાર આપ્યો.

આ વાર્તાથી આપણે શીખી શકીએ કે ઈમાનદારી એ સૌથી મોટું ગહન છે. ધન અને લોભ તાત્કાલિક આનંદ આપી શકે, પરંતુ ઈમાનદારી માનવીને જીવનભર સન્માન અપાવશે.

સત્યમેવ જયતે

એકવાર એક નાના ગામમાં ધર્મદાસ નામનો એક પ્રામાણિક વેપારી રહેતો હતો. તે હંમેશા સત્યનો માર્ગ પાળતો અને કોઈને છેતરતો નહીં. તેના ગામમાં બધાએ તેની ઈમાનદારીના વખાણ કરતા. ગામમાં એક ઠગ વેપારી પણ હતો, જે લોભ અને છેતરપિંડી દ્વારા વધુ ધન કમાવવા ઈચ્છતો. તે ધર્મદાસની સિદ્ધિ જોઈને ઈર્ષ્યા અનુભવતો અને વિચારતો કે “આ માણસ ફક્ત સત્ય અને ઈમાનદારીથી કેટલો સફળ બની શકે?”

એક દિવસ તે ઠગ વેપારીએ ધર્મદાસને બદનામ કરવાની યોજના બનાવી. તેણે દરબારમાં રાજાને ફરિયાદ કરી કે “મહારાજ, ધર્મદાસ ગેરકાયદેસર ધંધા ચલાવે છે અને લોકોને છેતરે છે.” રાજા આ વાત સાંભળીને આશ્ચર્યચકિત થયા, કારણ કે તેમને પણ ખબર હતી કે ધર્મદાસ એક પ્રામાણિક વ્યક્તિ છે. છતાં, સત્ય અને ન્યાયની તપાસ કરવા માટે રાજાએ ધર્મદાસને દરબારમાં બોલાવ્યો.

દરબારમાં પહોંચીને ધર્મદાસે શાંતિપૂર્વક કહ્યું, “મહારાજ, હું હંમેશા સત્યનો માર્ગ અપનાવું છું. જો કોઈ પુરાવો હોય કે હું ખોટું કરું છું, તો હું મારી સજા માટે તૈયાર છું.” રાજાએ તપાસ કરાવી અને માલુમ પડ્યું કે ઠગ વેપારી ખોટી ફરિયાદ કરી હતી.

રાજાએ ધર્મદાસના સત્યને બિરદાવ્યું અને ઠગ વેપારીને કડક સજા આપી. ત્યાર બાદ ધર્મદાસનું સન્માન વધ્યું અને ગામમાં સત્ય અને ઈમાનદારીના સિદ્ધાંત ફેલાઈ ગયા.

આ વાર્તા સ્પષ્ટ કરે છે કે “સત્યમેવ જયતે”, અર્થાત સત્યની હંમેશા જીત થાય છે. ભલે તાત્કાલિક મુશ્કેલીઓ આવે, પણ અંતે સત્ય અને ન્યાયનું વિજય હંમેશા નિશ્ચિત છે.

સંયમ અને સુખદ જીવન

એક ગામમાં હરિદાસ નામનો એક વિધ્વાન બ્રાહ્મણ રહેતો હતો. તે હંમેશા સંયમપૂર્વક જીવન જીવતો અને ઓછામાં ઓછી જરૂરિયાતો રાખતો. તેના શિષ્યો અને ગામવાસીઓ તેને ખૂબ સન્માન આપતા, કારણ કે તે સદા સમાધાન અને સંતોષમાં જીવતો.

એકવાર ગામમાં એક ધનિક વ્યાપારી આવ્યો, જે ખૂબ ધનવાન હતો, પણ હંમેશા અસંતુષ્ટ રહેતો. તેણે હરિદાસજીને પ્રશ્ન કર્યો, “તમે ઓછું ખાઓ, ઓછું ધન રાખો, તોપણ હંમેશા સુખી કેમ?”

હરિદાસજી હળવાશથી સ્મિત કરતા બોલ્યા, “સુખ ખરીદવાથી નથી મળતું, તે જીવનમાં સંતોષ અને સંયમ દ્વારા પ્રાપ્ત થાય છે.”

વ્યાપારીએ પ્રશ્ન કર્યો, “મારે બધું છે, પણ મને શાંતિ કેમ નથી?”

હરિદાસજીએ તેને એક પાત્ર પાણી અને એક મીઠાનો થેલો આપ્યો. “આ પાણીમાં થોડી મીઠી નાખો,” એમ કહીને તેઓ હસ્યા. વેપારીએ મીઠું નાખીને પાણી પીધું અને કહ્યું, “પાણી ખૂબ ખારું લાગી રહ્યું છે.”

હવે હરિદાસજીએ તેને એક તળાવ તરફ લઈ ગયા અને કહ્યું, “હવે આ તળાવમાં મીઠું નાખી અને પાણી પી.” વેપારીએ એવું જ કર્યું અને કહ્યું, “આ તો ખૂબ મીઠું અને સ્વાદિષ્ટ છે!”

હરિદાસજીએ સમજાવ્યું, “તમારું દુઃખ એ મીઠાની જેમ છે. જો તમારું મન નાનું રહેશે, તો એ દુઃખ અસહ્ય લાગે, પણ જો તમારું મન તળાવ જેટલું વિશાળ હશે, તો એ દુઃખનો અસરો નહીં થાય. સંયમ અને સંતોષ એ જ સુખનું સાચું રહસ્ય છે.”

આપણે જો આપણા જીવનમાં સંયમ અપનાવીએ, તો નાના પડકારો આપણું સુખ છીનવી શકશે નહીં. સંતોષમાં સુખ છે, અને સંયમવાળું જીવન હંમેશા શાંતિમય અને આનંદમય રહે છે.