બાળ વાર્તા
શિયાળ અને દ્રાક્ષ
એક વારની વાત છે. એક ઘન ઘોર જંગલમાં એક શિયાળ ભૂખ્યો અને થાકેલો ફરી રહ્યો હતો. તે આખો દિવસ શિકાર માટે ભટકતો રહ્યો, પણ તેને કશું મળ્યું નહીં. આખરે, તે એક વાડલગી બાગમાં પહોંચ્યો, જ્યાં તાજા અને રસદાર દ્રાક્ષના ઝૂંડ લટકતા હતા. દ્રાક્ષની મીઠી સુગંધ તેને આકર્ષી ગઈ, અને તેનું મોં પાણીથી ભરાઈ ગયું.
શિયાળે દ્રાક્ષ મેળવવાનો પ્રયાસ કર્યો. તે એક ઝંપલાવ્યું, પણ દ્રાક્ષ સુધી પહોંચી શક્યો નહીં. તેણે બીજી વાર ઊંચકાઈને દ્રાક્ષ પકડી લેવાનો પ્રયાસ કર્યો, પણ આ વખતે પણ નિષ્ફળ ગયો. થાકતાં-થાકતાં તેણે ઘણાં પ્રયત્નો કર્યા, પણ દ્રાક્ષ તેની પહોંચની બહાર જ હતી.
આખરે, શિયાળે હાર માની લીધી. તે વાડલગીને પાછળ વળ્યો અને પોતાને સાંત્વના આપતા બોલ્યો, “આ દ્રાક્ષ ખટ્ટી હશે, એ ખાવા લાયક નથી!” અને તે ત્યાંથી ચાલ્યો ગયો.
આ વાર્તા આપણને શીખવે છે કે ઘણી વાર, જ્યારે આપણે કોઈ વસ્તુ પ્રાપ્ત ન કરી શકીએ, ત્યારે તેને નીચું બતાવવાનો પ્રયત્ન કરીએ છીએ. હકીકતમાં, તે વસ્તુ અમારી મહેનત અને સંકલ્પની કસોટી હોય છે. જો શિયાળ વધુ પ્રયત્ન કરત, તો કદાચ તે દ્રાક્ષ મેળવી શકત. એ જ રીતે, જીવનમાં પણ અસમર્થતા અને નિષ્ફળતા સામે હાર માનવાને બદલે, વધુ મહેનતથી સપનાઓ સિદ્ધ કરવાના પ્રયત્ન કરવા જોઈએ.
કાગડો અને મટકું
એક ઉનાળાના તાપતા દિવસે, એક કાગડો ખૂબ તરસ્યો હતો. તે પાણીની શોધમાં આકાશમાં ઊંચે ઊંચે ઉડતો ગયો, પણ તેને ક્યાંય પાણી મળ્યું નહીં. આખરે, તે એક બગીચામાં ઊતર્યો, જ્યાં તેને એક મટકું દેખાયું.
કાગડો તરત જ મટકાની પાસે ગયો અને અંદર જોયું. મટકામાં થોડું પાણી હતું, પણ તે એટલું નીચું હતું કે કાગડો તેની ચાંચથી પહોંચતો નહોતો. તેણે પાણી પીવા માટે ઘણાં પ્રયત્નો કર્યા, પણ નિષ્ફળ રહ્યો.
થોડી વાર પછી, કાગડાએ એક ઉપાય શોધ્યો. તે નજીકના ઝાડ નીચે ગયો અને નાના નાના પથ્થરનાં ટુકડાં ચગાવીને મટકામાં નાખવા લાગ્યો. જેમ જેમ પથ્થર મટકામાં પડતા ગયા, તેમ પાણી ઉપર આવતું ગયું.
આખરે, પાણી એટલું ઉપર આવ્યું કે કાગડાએ આરામથી પાણી પી લઈ શક્યું. તે તાજગી અને ખુશી સાથે ફરીથી આકાશમાં ઉડી ગયો.
આ વાર્તા આપણને શીખવે છે કે ચતુરાઈ અને ધીરજથી કોઈપણ મુશ્કેલીનો ઉકેલ શોધી શકાય. જો કોઈ સમસ્યા હોય, તો હંમેશા ધીરજ અને બુદ્ધિથી તેનો ઉકેલ શોધવો જોઈએ.
સિંહ અને ઉંદર
એક સમયે એક ઘન ઘોર જંગલમાં એક શક્તિશાળી સિંહ રહેતો હતો. તે જંગલનો રાજા હતો અને બધા પ્રાણીઓ તેને ગૌરવભેર માન આપતા. એક દિવસ, સિંહ ભોજન કરીને એક ઝાડ નીચે આરામ કરતો હતો. એ સમયે એક નાનો ઉંદર ત્યાંથી પસાર થયો. સિંહને ઊંઘમાં જોયો અને મજા કરવા માટે તે તેના શરીર પર દોડવા લાગ્યો.
સિંહની ઊંઘ તૂટતા જ તે ગુસ્સે થઈ ગયો અને પોતાના મોટાં પંજાથી ઉંદરને પકડી લીધો. ઉંદર ભયથી કાંપવા લાગ્યો અને પ્રાર્થના કરતા કહ્યું, “મહારાજ, કૃપા કરીને મને છોડો. હું નાનો અને નિર્ભળ છું, પણ કદાચ એક દિવસ હું તમારી મદદ કરી શકું.”
સિંહ ઉંદરની નાનકડી વાત સાંભળીને હસ્યો. તેણે વિચાર્યું કે આ નાનો ઉંદર મને કેવી રીતે મદદ કરી શકે? પરંતુ તેનો નમ્ર સ્વભાવ જોઈને, સિંહે ઉંદરને છોડીને કહ્યું, “જાજો, તું નાનો છે પણ તારી દયાળુતા સારી લાગી.”
કેટલાક દિવસો બાદ, સિંહ શિકારીઓ દ્વારા બાંધી નાખ્યો ગયો. તે એક મજબૂત જાળમાં ફસાઈ ગયો અને તેનાથી બહાર નીકળવા માટે ખૂબ પ્રયાસો કર્યા, પણ નિષ્ફળ રહ્યો. તે જોરથી ગર્જન કરતો રહ્યો, જે દૂર ઊંડરમાં બેઠેલા ઉંદરે સાંભળ્યું.
ઉંદર તરત જ ત્યાં દોડી આવ્યું અને પોતાની તીક્ષ્ણ દાંતોથી જાળને કતરવા લાગ્યું. થોડા જ સમયમાં જાળ કટાઈ ગઈ અને સિંહ મુક્ત થયો. સિંહે ઉંદરને આભારી નજરે જોયું અને કહ્યું, “મારા મિત્ર, આજે તું સાબિત કરી દીધું કે નાનકડી સહાય પણ મહાન બની શકે.”
આ વાર્તા આપણને શીખવે છે કે દયા અને કૃતજ્ઞતા હંમેશા વ્યર્થ નથી જતી. નાની મોટી કોઈપણ વ્યક્તિના ગુણો અવગણવા ન જોઈએ, કેમ કે સહાય ક્યાંથી મળશે એ કહી શકાય નહીં.
કાચબો અને કાંગારૂ
એક સમયે એક ઘનઘોર જંગલમાં કાચબો અને કાંગારૂ વચ્ચે સારી મિત્રતા હતી. કાંગારૂ ઝડપથી દોડી શકતો અને ઊંચા ઊંચા ઝંપલાવી શકતો, જ્યારે કાચબો ધીમે ધીમે હલતો, પણ ખૂબ સમજદાર અને ધીરજવંતો હતો.
એક દિવસ, કાંગારૂએ કાચબાને મજાકમાં કહ્યું, “અરે, તું કેટલી ધીમે ચાલે છે! જો તું મારી જેમ ઝડપથી દોડતી પ્રજાતિનો હોત, તો તારે ક્યારેય કોઈ મુશ્કેલી ન થાય!”
કાચબોએ શાંતિથી હસીને કહ્યું, “દરેક પ્રાણીની પોતાની ખાસિયત હોય છે. ઝડપ સારો ગુણ છે, પણ ધીરજ અને સંયમ પણ મહત્વપૂર્ણ છે.”
કાંગારૂએ આ વાતને હળવાશમાં લીધી અને ઉછળી પડ્યો. થોડી જ વારમાં તે દૂર ચાલ્યો ગયો. પણ દુર જતાં જ તેણે એક ઊંડા કૂવાના નજીક લપસીને પડી ગયો. કાંગારૂએ ઘણી કોશિશ કરી, પણ તે બહાર નીકળી શક્યો નહીં.
કાચબો ધીમે ધીમે ત્યાં પહોંચ્યો અને કાંગારૂને મદદ કરવા એક આઈડિયા આપ્યો. તેણે નજીકના પ્રાણીઓને બોલાવ્યા અને સૌએ મળીને કાંગારૂને બહાર કાઢ્યો.
કાંગારૂએ શરમાઈને કાચબાને કહ્યું, “માફ કરજે મિત્ર! આજે તું સાબિત કરી દીધું કે ધીરજ અને બુદ્ધિ ઝડપથી વધુ મહત્વપૂર્ણ છે.”
આ વાર્તા આપણને શીખવે છે કે ગતિ જ દરેક સમસ્યાનો ઉકેલ નથી, ક્યારેક ધીરજ અને સમજદારી વધુ મૂલ્યવાન હોય છે.
લોભી કુતરું
એક વખતની વાત છે. એક કુતરું એક ગામમાં ભટકતું હતું. એક દિવસ તે ખૂબ ભૂખ્યું હતું અને ખોરાકની શોધમાં ફરી રહ્યું હતું. ઘણા પ્રયત્નો પછી, તે એક ઘરના આંગણામાંથી એક હાડકું ચોરીને ભાગ્યું.
તે હાડકું લઇને એક નદીની બાજુએ પહોંચ્યું. જ્યારે તે નદીના પુલ પરથી પસાર થઈ રહ્યું હતું, ત્યારે તે પાણીમાં પોતાનો પ્રતિબિંબ જોઈ શક્યું. તેને લાગ્યું કે પાણીમાં બીજા એક કુતરાના મોંમાં પણ હાડકું છે.
લોભમાં આવીને તે વિચારી બેઠું, “જો હું આ બીજા કુતરાનું હાડકું લઈ લઉં, તો મારી પાસે બે હાડકાં થઈ જશે!”
આ વિચાર આવતા જ તેણે બીજા કુતરાથી હાડકું છીનવવા માટે ભસવું શરૂ કર્યું. પરંતુ જોતજોતામાં, તે પોતાનું હાડકું પણ પાણીમાં મૂકી બેઠું! હવે તે એક હાડકાંથી પણ વંચિત થઈ ગયું.
આ વાર્તા આપણને શીખવે છે કે લોભ સદૈવ નુકસાન કરાવે છે. જે પાસે છે, તેનાથી સંતોષ માનવો જોઈએ, નહીં તો લોભને કારણે બધું જ ગુમાવવાનો વારો આવી શકે.
સિંહ અને ચાર ગધેડા
એક સમયે એક ઘનઘોર જંગલમાં એક શક્તિશાળી સિંહ રહેતો હતો. તે જંગલનો રાજા હતો અને તેના ભયથી બધા પ્રાણીઓ કપડકાંપતા. જંગલમાં જ ચાર ગધેડાઓ પણ રહેતા, જેઓ હંમેશા સાથે જ રહેતા અને એકબીજાની મદદ કરતા. તેઓ ખૂબ જ સરળ સ્વભાવના અને નિર્દોષ હતા, પણ એકબીજા પર ગાઢ વિશ્વાસ રાખતા. તેમની મિત્રતા એટલી ગાઢ હતી કે જંગલના બીજા પ્રાણીઓ પણ તેમને એકતા માટે ઓળખતા.
સિંહે તેમના વિશે સાંભળ્યું અને વિચાર્યું, “જો આ ચારેય સાથે રહેતા રહેશે, તો હું કદી તેમને મારી શકીશ નહીં. પણ જો હું તેમને જુદા કરી શકું, તો એક એક કરીને મારી શકીશ.” સિંહે કૌશલ્યથી યુક્તિ ઘડી.
એક દિવસ, જ્યારે ચાર ગધેડાઓ ઘાસ ચરતા હતા, ત્યારે સિંહે એક ગધેડાને એકાંતમાં બોલાવ્યો અને કહ્યું, “મિત્ર, તારા સાથીઓ તારી પાછળથી તારો મજાક ઉડાવે છે. તેઓ કહે છે કે તું સૌથી નિષ્ફળ અને નબળો છે. જો તું મારા સાથે રહેશે, તો હું તને જંગલનો સૌથી શક્તિશાળી પ્રાણી બનાવી દઈશ.”
આ ગધેડો થોડો વિચારમાં પડ્યો. શરૂઆતમાં તેને વિશ્વાસ ન આવ્યો, પણ સિંહે ધીરે ધીરે તેની અંદર શંકા ભરવાનું કામ શરૂ કર્યું. ગધેડાએ પોતાના સાથીઓ વિશે શંકા કરવાનું શરૂ કર્યું અને ધીરે ધીરે તેઓથી દૂરસ્થ થવા લાગ્યો.
સિંહે હવે બીજાં ગધેડાઓ તરફ પ્રયત્નો શરૂ કર્યા. એ જ રીતિએ, તેણે બીજા ગધેડાને પણ જણાવ્યું કે “તારા સાથીઓ તારા વિના વધુ સુખી છે. તેઓ ચાહે છે કે તું અહીંથી ચાલ્યા જાઓ.”
આ રીતે સિંહે ચારેય ગધેડાઓને અલગ અલગ વાઢી દીધા. જયારે તેઓ અલગ પડી ગયા અને એકલાં થઈ ગયા, ત્યારે તેઓ વધુ નિર્બળ બન્યા. હવે તેઓ એકબીજાથી સહાય મેળવી શકતા નહોતા.
એક એક કરીને, સિંહે તેમને ઝડપી લીધા. પહેલા ગધેડાને એકલાં જોઈને તેને માર્યો, પછી બીજા, પછી ત્રીજા અને અંતે ચોથા ગધેડાને પણ ખૂંખારપણે ખાઈ ગયો.
આ વાર્તા આપણને એક મહાન શિક્ષણ આપે છે – એકતા એ સૌથી મોટી તાકાત છે. જો આપણે સાથે રહીશું અને એકબીજાની મદદ કરીશું, તો કોઈપણ દુશ્મન આપણું કશી પણ બગાડી શકશે નહીં. પણ જો આપણે લોભ, શંકા અને ફૂટને પ્રવેશવા દઈશું, તો એ આપણું જ નુકસાન કરશે.
કોયલ અને કાગડો
એક ઘનઘોર જંગલમાં એક ઊંચા વૃક્ષ પર કાગડો અને કોયલ રહેતા હતા. કાગડો અત્યંત ચલાક અને મોઢાળ હતો, જ્યારે કોયલનું સ્વભાવ મૃદુ અને મધુરું હતું. કાગડો હંમેશા તેની કરકશ અવાજથી બધાને પજવતો, જ્યારે કોયલનું ગાન જંગલમાં એક મીઠાશ ભરી દેતું.
એક દિવસ કાગોડાએ કોયલને મજાકમાં કહ્યું, “એ કોયલ, તું ગાવા સિવાય બીજું કશું જ કરી શકતી નથી! તારી મીઠી અવાજનો શું ઉપયોગ? ખોરાક મેળવવામાં કે કોઈ સમસ્યા ઉકેલવામાં તો તને આવડતું જ નથી!” કોયલ શાંત રહી, તે કાગડાની જેમ બોલી શકતી નહોતી, પણ તે હંમેશા પોતાનું કામ કરે તેવી હતી.
જંગલમાં એક રાજા ફરવા આવ્યો. તે ખૂબ કળાપ્રેમી હતો અને મધુર સંગીત સાંભળવાનો શોખીન હતો. તે જંગલમાં મનોહર અવાજ સાંભળીને વિસ્મયમાં પડી ગયો. રાજાએ જાણ્યું કે તે અવાજ કોયલનો છે. રાજાએ ખુશ થઈને કોયલને પોતાના મહેલમાં લઈ જવાનો નિર્ણય કર્યો.
જ્યારે કાગોડાએ આ વાત સાંભળી, ત્યારે તેને ખૂબ જ ઈર્ષા થઈ. તેને લાગ્યું કે રાજાએ તેને નહીં, પણ એક નાજુક કોયલને પસંદ કરી છે. પણ તે સમજી ન શક્યો કે મધુરતા અને સદ્ભાવનાની કદર હંમેશા થતી હોય છે.
આ વાર્તા આપણને શીખવે છે કે મીઠા શબ્દો અને સારા આચરણથી જ સાચો સન્માન મળે. કરકશ અને અભિમાની વ્યક્તિત્વ લાંબા સમય સુધી ચાલતું નથી, પરંતુ સૌજન્ય અને ગતિશીલતા વ્યક્તિને સુખ અને સન્માન અપાવે છે.
હિંમત અને બુદ્ધિ
એક સુંદર ગામમાં એક યુવાન રાકેશ રહેતો હતો. તે ખૂબ જ હિંમતી અને મહેનતુ હતો, પણ ક્યારેક તેનો ઉતાવળો સ્વભાવ તેને મુશ્કેલીમાં મૂકી દેતો. તે કોઈપણ કામ બિનવિચારણાવશ કરી નાખતો, જેના કારણે ક્યારેક મુશ્કેલીઓ ઉભી થતી. બીજી તરફ, તે જ ગામમાં તેના મિત્ર અજય રહેતો, જે ખૂબ બુદ્ધિશાળી હતો. તે હંમેશા કોઈપણ નિર્ણયો શાંત મનથી અને સમજી-વિચારીને લેતો.
એક દિવસ, ગામમાં એક જુના ખજાનાની વાત ચળકાઈ. બધાને ખબર પડી કે ગામની નજીક એક ખંડેરમાં વર્ષો જૂનો ખજાનો છુપાયેલો છે. રાકેશે તરત જ વિચાર્યું કે તે પોતે જ જઇને ખજાનો શોધી લાવશે. તે કોઈપણ તૈયારીઓ કર્યા વિના સીધો જ ખંડેરમાં ઘૂસી ગયો.
જેમ જેમ તે અંદર ગયો, તે જોયું કે ત્યાં આખું મકાન ખંડેર બની ગયું છે અને જ્યાં તિજોરી હોવાની શક્યતા હતી, ત્યાં એક મોટો ગાડો હતો. રાકેશે કોઈ વિચાર કર્યા વિના સીધા જ ખાડામાં ઊતરવાની કોશિશ કરી, પણ તે સમજ્યો નહીં કે તે એક ખતરનાક ખાડો છે. તેની પગલી લપસી ગઈ અને તે અંદર ફસાઈ ગયો.
બીજી તરફ, અજયે આ વિશે જાણ્યા પછી વિચાર કર્યો. તે પહેલા ગામના વડીલો પાસે ગયો અને તે ખજાનાની સાચી વિગતો એકત્ર કરી. પછી તેણે નકશો અને શસ્ત્રો સાથે યોગ્ય આયોજન કર્યું. જ્યારે તેને ખબર પડી કે રાકેશ ખાડામાં ફસાઈ ગયો છે, ત્યારે તેણે તરત જ એક મજબૂત દોરી અને મશાલ સાથે જઇને રાકેશને બહાર કાઢ્યો.
ત્યારે રાકેશે સમજ્યું કે હિંમત એક મહાન ગુણ છે, પણ જો તેની સાથે બુદ્ધિ ન હોય, તો તે ખતરો બની શકે. અજયે ખજાનો પણ ખોલી લીધો, કારણ કે તેણે સમજથી અને શાંત મગજથી કામ લીધું હતું.
આ વાર્તા આપણને શીખવે છે કે માત્ર હિંમત રાખવી પૂરતું નથી, પણ જો તેની સાથે બુદ્ધિ અને વિચારોનો પણ ઉપયોગ કરવામાં આવે, તો જીવનમાં સાચી સફળતા મેળવી શકાય.
બુદ્ધિશાળી કાગડો
એક ગરમ બપોરે એક કાગડો લાંબી ઉડાન ભરીને પાણીની શોધમાં નીકળ્યો. ઘણાં દૂર સુધી ઉડીને પણ તેને ક્યાંય પાણી મળ્યું નહીં. ગરમીના કારણે તે ખૂબ થાકી ગયો અને તે એક વૃક્ષની ડાળ પર બેસી ગયો.
ત્યાંથી તેને એક માટલું દેખાયું, જેમાં થોડુંક પાણી હતું. કાગડાએ માથું માટલામાં નાખી પાણી પીવાના પ્રયત્ન કર્યા, પણ પાણી નીચું હોવાના કારણે તે પહોંચી શક્યો નહીં. કાગડો થોડો ઉદાસ થયો, પણ તે બુદ્ધિશાળી હતો, તેથી તેણે વિચારવાનું શરૂ કર્યું.
આસપાસ જોઈને તેને નાનાં પથ્થર મળ્યાં. કાગડાએ એક એક કરીને પથ્થરો માટલામાં નાખવા શરૂ કર્યા. જેમ જેમ પથ્થર પડતાં ગયા, તેમ પાણી ઉપર આવતું ગયું. થોડા જ સમયમાં પાણી એટલું ઉપર આવી ગયું કે કાગડો આરામથી પી શક્યો. પાણી પીધા પછી તે ખુશ થઈને ફરી ઉડી ગયો.
આ વાર્તા આપણને શીખવે છે કે મુશ્કેલ પરિસ્થિતિમાં હિંમત ન ખોવી જોઈએ. બુદ્ધિ અને સંયમથી કામ લઈએ તો દરેક સમસ્યાનો ઉકેલ જરૂરથી મળી શકે.
