દશેરા નિબંધ ગુજરાતી
દશેરા, જેને વિજયાદશમી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, એ હિન્દુ ધર્મમાં એક મહત્વપૂર્ણ તહેવાર છે, જે અશ્વિન મહિનાની શુક્લ પક્ષની દશમી તિથિએ ઉજવવામાં આવે છે. આ તહેવાર અંધકાર પર પ્રકાશ, અયોગ્ય પર યોગ્ય અને અધર્મ પર ધર્મના વિજયનું પ્રતિક છે. દશેરા શ્રીરામની રાવણ પર વિજયની યાદમાં ઉજવવામાં આવે છે, જે શાન્તિ, ન્યાય અને સત્યના માર્ગે ચાલવાની પ્રેરણા આપે છે.
દશેરાનો તહેવાર ભગવાન રામની જીવનગાથાથી સંકળાયેલો છે. માન્યતા છે કે ભગવાન રામે આ દિવસે દશમુખી રાક્ષસ રાવણનો વધ કર્યો હતો, જેણે માતા સીતાનું અપહરણ કર્યું હતું. આ યુદ્ધ સત્ય અને અસત્ય વચ્ચેનું હતું, જેમાં સત્યનું વિજય થયું. આ વિજયને ઉજવવા માટે દર વર્ષે દશેરા ઉત્સવની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. અનેક જગ્યાઓએ રામલીલાનું આયોજન થાય છે, જેમાં રામાયણની કથાનું નાટ્ય રૂપાંતર કરવામાં આવે છે. દશેરાના દિવસે રાવણ, મેઘનાદ અને કુંભકર્ણના વિશાળ પૂતળા બનાવવામાં આવે છે, અને તેમની ઉજવણીપૂર્વક દહન કરવામાં આવે છે, જે અધર્મના નાશનું પ્રતિક છે.
દશેરા ફક્ત રામ અને રાવણની કથાથી જ સંકળાયેલો નથી. તે દેવી દુર્ગાના વિજય સાથે પણ જોડાયેલો છે. આ દસ દિવસીય તહેવાર નવરાત્રીનો સમાપન પણ ગણાય છે, જેમાં દેવી દુર્ગાએ મહિષાસુર નામના રાક્ષસનો નાશ કર્યો હતો. આ રીતે દશેરા એ વિજય અને શક્તિનું પ્રતિક છે.
દશેરાનો તહેવાર ભારતમાં અલગ અલગ પ્રાંતોમાં અલગ રીતથી ઉજવવામાં આવે છે. પશ્ચિમ બંગાળમાં આ તહેવાર “દુર્ગા પૂજા” તરીકે ઉજવાય છે, જ્યારે દક્ષિણ ભારતમાં વિજયા દશમી તરીકે મનાવવામાં આવે છે. દરેક જગ્યાએ આ તહેવારનો તાત્પર્ય એ છે કે સત્યની હંમેશા જીત થાય છે.
આ રીતે, દશેરા આપણી સંસ્કૃતિમાં માત્ર એક ધાર્મિક તહેવાર નથી, પરંતુ તે આપણા જીવનમાં સત્ય, ન્યાય અને નૈતિકતાનો માર્ગ અપનાવવાનો સંદેશ આપે છે.
